Dit blijkt uit het achtergronddocument ‘Structureel arbeidsaanbod in het CEP 2025’. Hierin analyseert het CPB de ontwikkeling van het arbeidsaanbod in de periode 2025-2033. De raming is gebaseerd op geschatte participatiegraden van mannen en vrouwen in verschillende leeftijdsgroepen en op de bevolkingsprognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De raming ligt ten grondslag aan de middellangetermijnverkenning bij het CEP 2025. Vergeleken met de laatste middellangetermijnverkenning bij het CEP 2024 is het structurele arbeidsaanbod opwaarts aangepast. De aanpassing is het gevolg van geactualiseerde gegevens en een herschatting van het arbeidsaanbodmodel. In het achtergronddocument worden deze bewerkingen nader toegelicht.

De literatuur geeft aan dat er tussen de 1 en 2% van het bbp aan investeringen nodig is voor de energietransitie. Vanwege de onzekerheid die gepaard gaat met de energietransitie, gaat deze analyse uit van 1,5% van het bbp. Het is echter mogelijk dat niet alle investeringen in de energietransitie gerealiseerd zullen worden, zo ligt Nederland op dit moment nog niet op koers om de klimaatdoelen te halen. Hiervoor haalt het CPB 20% af van de benodigde investeringen in de energietransitie. Niet alle investeringen worden door bedrijven gedaan, ook huishoudens schaffen bijvoorbeeld zonnepanelen aan. Verder is het mogelijk dat een deel van die investeringen in de plaats komt van andere investeringen door bedrijven (verdringing). Het CPB gaat er op basis van literatuur en modelschattingen van uit dat dit geldt voor ongeveer een kwart van de investeringen in de energietransitie. In de raming voor de middellangetermijn komt het CPB er daarom op uit dat de totale private investeringen in Nederland met 0,9%-punt van productie marktsector toenemen vanwege de energietransitie.

Het CPB maakt periodiek een MLT-zorg als input voor de middellangetermijnraming van de Nederlandse economie op macroniveau en als basis voor de verdere zorgramingen in de komende kabinetsperiode.

Belangrijke oorzaken van de stijgende zorguitgaven zijn de demografische ontwikkeling en (in mindere mate) de inkomensgroei en de stijging van de relatieve inputprijs van zorg. Van de jaarlijkse reële groei van de totale zorguitgaven (3,1%) is ongeveer 40% toe te schrijven aan demografische ontwikkeling. Deze demografische groei volgt zowel uit veranderingen in de leeftijdssamenstelling als de omvang van de bevolking. Daarnaast is ruim 20% toe te wijzen aan de stijging van de reële lonen en prijzen in de zorg en ruim 15% aan inkomensgroei.

De jaarlijkse werkgelegenheidsgroei in de zorg bedraagt 2,1% in de periode 2027 - 2033. In een krappe arbeidsmarkt kan het een uitdaging zijn voor de zorgsector om in de MLT-periode voldoende personeel aan zich te binden en te behouden.