Onbenut recht: het niet-gebruik van huur- en zorgtoeslag en het kindgebonden budget

Het CPB onderzocht in hoeverre mensen geen gebruik maken van hun recht op toeslag. Dit ‘niet-gebruik’ onderzocht het CPB voor de huur- en zorgtoeslag (2018-2021) en het kindgebonden budget (2016-2021). Bij het kindgebonden budget is het niet-gebruik in de periode 2016-2021 afgenomen van bijna 15% naar 8,5%. Hierbij speelt een hersteloperatie uit 2018 mogelijk een rol. Voor de huurtoeslag steeg het aandeel niet-gebruik van 10% naar 12%, waarschijnlijk omdat vanaf 2020 meer personen recht kregen op de toeslag. Voor zorgtoeslag liep het op van bijna 11% naar ruim 12%.

Zelfstandigen en net-gepensioneerden

Bij alle toeslagen is er onder zelfstandigen een relatief hoog niet-gebruik. Van de zelfstandigen die recht hebben op huurtoeslag vraagt ruim 25% deze niet aan. Bij de zorgtoeslag ligt dit percentage op 20%, en bij het kindgebonden budget op 13%. Meer dan de helft van de zelfstandigen die de zorgtoeslag niet aanvraagt, heeft recht op het maximale bedrag per maand (107 euro in 2021). Ook net-gepensioneerden vragen lang niet altijd huur- en zorgtoeslag aan: bijna 1 op de 5 huishoudens met een recent gepensioneerde maakt geen gebruik van de huurtoeslag als zij er recht op hebben, waarbij het gaat om een mediaan bedrag van 67 euro per maand. Bij de zorgtoeslag maakt 1 op de 6 geen gebruik van de zorgtoeslag, met een mediaan bedrag van 62 euro. 

Hoogte toeslag

Het niet-gebruik van toeslagen is het hoogst bij bedragen van maximaal 50 euro per maand. Hoe hoger het bedrag per maand waar iemand recht op heeft, hoe lager het niet-gebruik is. Dit beeld zien we ook bij bijstandsgerechtigden. Zo vraagt slechts 1% tot 2% van de bijstandsgerechtigden die recht heeft op het kindgebonden budget, de huurtoeslag of de zorgtoeslag, deze niet aan. Voor bijstandsgerechtigden geldt dat zij recht hebben op een hoog toeslagbedrag en direct een belangrijk deel van hun besteedbaar inkomen missen, als zij de toeslag niet aanvragen. Hier speelt ook mee dat bijstandsgerechtigden vaak goed bereikt worden omdat ze in beeld zijn bij gemeenten. 

Langdurig niet-gebruik

Bij alle toeslagen maakt een deel van de rechthebbenden jaar op jaar geen gebruik van een toeslag. Vooral bij de zorgtoeslag en de huurtoeslag is het langdurig niet-gebruik relatief hoog. Bij het kindgebonden budget ligt het lager: daar vraagt meer dan de helft van de huishoudens de toeslag alsnog aan na één jaar. Het kan om substantiële bedragen gaan; huishoudens die vier jaar lang geen huurtoeslag aanvragen, missen gemiddeld 150 euro per maand.

Foto copyright ANP

Contactpersonen

Noortje Beckers +31 88 9846284 Neem contact op Lees verder