Inconvenient truth

De onverdraagzaamheid in ons land lijkt toe te nemen. Veel Nederlanders delen het gevoel dat mensen minder respect hebben voor elkaar en vooral aan zichzelf denken in plaats van aan een ander. We worden geconfronteerd met meer agressie en korte lontjes. Dat las ik eind 2021 in de publicatie 'Burgerperspectieven' van onze collega’s van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Soms komt dat voort uit persoonlijke ellende en uitzichtloosheid, soms uit wantrouwen richting de ander of de overheid. De gevolgen zijn dat iedereen wel een voorbeeld kent uit zijn eigen omgeving van verruwing in de omgangsvormen.

Suzanne van Gils

Hoofd afdeling Communicatie en Organisatie bij het Centraal Planbureau

Ook in de politiek is er sprake van. Kamervoorzitter Vera Bergkamp stelde eind vorig jaar dat ze zich zorgen maakt over ons parlement. “Bedreigingen en intimidaties zijn, in welke vorm dan ook, uit den boze. In de plenaire zaal vind ik het ontoelaatbaar. Hier moeten we een grens trekken”, zei ze toen (link). Het is toch bijzonder dat je dit als Kamervoorzitter moet benadrukken. Ook bij het CPB merken we dat er in de wereld om ons heen een verruwing in omgangsvormen plaatsvindt. Wij zijn helaas niet de enige organisatie die hiermee te maken heeft. Ook van andere instituten is bekend dat ze ertegenaan lopen.

Gescheld

Bij het CPB was het onlangs weer raak. Een medewerker van het CPB werd achter elkaar gebeld door anonieme bellers, die toen ze de medewerker niet te pakken kregen de voicemail vol scholden. Dit naar aanleiding van een publicatie waarvan de medewerker medeauteur is. De bellers waren het niet eens met de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek en er moest daarom op intimiderende wijze ‘verhaal gehaald worden’. Helaas gebeurt dat vaker. Een andere medewerker werd ongevraagd aan obscure whatsapp-groepen toegevoegd naar aanleiding van een andere onwelgevallige publicatie. De medewerker moest blijkbaar deelgenoot worden gemaakt van hoe er over het onderwerp door de leden van de groep gedacht werd.

Helaas blijft het niet bij deze twee voorbeelden. CPB-medewerkers ontvangen regelmatig e-mails en brieven vol gescheld. De reden is vaak dat bepaalde onderzoeksresultaten niet stroken met de opvattingen of ervaringen van de lezers van onze publicaties.

Bescherming

Hoewel het CPB het belangrijk vindt en blijft vinden om zo open en transparant mogelijk te werken en de wetenschappelijke publicaties zo goed mogelijk toe te lichten, moeten we onze medewerkers in bescherming nemen. Zij moeten hun werk op een veilige manier kunnen doen en zonder angst voor eventuele botte of zelfs intimiderende reacties. Het CPB is overigens geeneens partij in dit soort zaken. Wij leveren als onafhankelijk onderzoeksinstituut economische analyses en ramingen die van belang zijn voor beleidsmakers. Maar uiteindelijk is het de politiek die de keuzes maakt.

Natuurlijk kunnen mensen het niet met ons eens zijn, vinden dat we ons werk niet goed doen of wellicht hebben we een fout gemaakt. CPB’ers willen graag in gesprek over de gevonden wetenschappelijke inzichten. Hoe zijn we te werk gegaan, wat voor aannames hebben we moeten doen, welk model hebben we ingezet? Allemaal zaken die van belang zijn om te delen. Iedere week publiceren we daarom een blog, zoals deze, waarin we een onderzoek of een actuele kwestie vanuit onze dagelijkse praktijk beschrijven. De medewerker die recent geïntimideerd werd had op deze plek een blog willen schrijven over de achtergronden van het gepubliceerde onderzoek, maar heeft ervoor gekozen dat niet te doen. De onderzoeker heeft er even geen zin in om weer onderdeel te worden van onfrisse reacties. Ik geef de medewerker geen ongelijk. Treurig is het wel.

Communicatie

Door deze gebeurtenissen hebben we besloten om het een en ander te veranderen in onze communicatie. Hoewel het nog beperkte maatregelen zijn, druist het echt in tegen mijn communicatiegevoel maar het is niet anders. Om te voorkomen dat medewerkers ongevraagd in appgroepjes komen, zijn alle 06-nummers op de website vervangen door 088-nummers. De e-mailadressen zijn veranderd in contactformulieren. Hopelijk verhoogt dat de drempel voor gescheld in voicemails en e-mailbombardementen. Daarnaast zullen medewerkers vaker voicemails uitzetten en onbekende bellers blokkeren als het de spuigaten uit loopt.

Het CPB blijft desondanks een open en transparante organisatie. We blijven ons werk uitleggen aan de mensen die ons op een normale manier bevragen over onze bevindingen. Want uiteindelijk vergroot dat het begrip van ons wetenschappelijke werk en de soms ‘inconvenient truth’. De medewerkers van het CPB doen niets liever dan praten over hun werk. Wij doen dat met respect voor andermans argumenten. De meeste mensen die ons benaderen doen dat gelukkig ook. Maar er zijn helaas ook te veel mensen die de beschaafde omgangsvormen in het heetst van de emotie vergeten. En hoewel we de emotie echt snappen, hopen we toch ook van hen respect te krijgen. Alleen op die manier kunnen we in gesprek blijven. Dat willen we zo graag!

Suzanne van Gils

Lees ook het persbericht en de publicatie 'Burgerperspectieven' (SCP, 2021).