Macro Economische Verkenning (MEV) 2007

De werkloosheid daalt in rap tempo. Desondanks blijven de inflatie en de loonstijging in 2006 en 2007 gematigd. De overheidsbegroting is dit en volgend jaar vrijwel in evenwicht.

Dit zijn de hoofdlijnen uit de vandaag gepresenteerde Macro Economische Verkenning (MEV) 2007. Het Centraal Planbureau (CPB) presenteert hierin analyses en prognoses voor de Nederlandse en voor de wereldeconomie in de jaren 2006 en 2007. Tevens bevat de MEV 2007 twee speciale onderwerpen: 'De betekenis van China voor de Nederlandse economie' en 'Effectiviteit van de politie: van meer naar beter blauw'. In diverse kaders belicht het CPB een aantal actuele onderwerpen, zoals grondstoffenprijzen en speculatie, wederuitvoer, emigratie en een drietal onzekerheidsvarianten.

Amerikaanse groei vlakt wat af in 2007

De Amerikaanse economische groei was in het eerste halfjaar hoger dan in de twee voorgaande periodes, mede door het krachtige herstel na de orkanen Katrina en Rita. Tegelijkertijd begon een afkoeling van de woningmarkt, die naar verwachting dit en volgend jaar zal voortduren en zal leiden tot een minder hoge economische groei in 2007 (2,5 procent). De Chinese autoriteiten hebben recent nieuwe maatregelen genomen om de exorbitante groei in te tomen. Deze maatregelen zullen enig dempend effect hebben, maar desondanks zal vermoedelijk ook volgend jaar de Chinese economische groei zeer hoog blijven (9,5 procent).

Economische groei eurogebied trekt aan

In het eurogebied zette het conjuncturele herstel in de eerste helft van 2006 door, niet alleen door de uitvoer, maar ook door de opleving van de investeringen en de consumptie. Ondanks dit herstel bleef de nominale loonstijging gematigd. De vooruitzichten voor het eurogebied zijn gunstig. Het consumentenvertrouwen is sterk verbeterd en het vertrouwen van producenten is in zes jaar niet zo hoog geweest. Desondanks zal de groei volgend jaar naar verwachting iets teruglopen, voornamelijk door krap begrotingsbeleid in enkele grote eurolanden, zoals Duitsland en Italië.

Nederlandse economie groeit stevig

Voor dit jaar wordt een economische groei voorzien van 3,25 procent, die volgend jaar iets afvlakt tot 3 procent. Daarmee treedt een tweede fase van het groeiherstel in, nadat de BBP-groei in de afgelopen twee jaar al beduidend hoger lag dan in de magere jaren 2002 en 2003. Gecorrigeerd voor seizoeninvloeden en werkdageffecten lag het BBP-volume in het tweede kwartaal 1 procent hoger dan in het eerste kwartaal. In dit decennium kwam een dergelijk hoge kwartaal-op-kwartaalgroei slechts één keer eerder voor, te weten in het eerste kwartaal van 2004.

Spanning in economie loopt op

De output gap, ofwel de verhouding tussen het feitelijke en het geschatte potentiële productieniveau, was vorig jaar nog negatief, maar wordt in 2006 en 2007 naar verwachting positief. Dit duidt op toenemende spanning in de economie, die zowel op de arbeidsmarkt als de goederenmarkt merkbaar wordt. Omdat de werkgelegenheid in 2006 en 2007 substantieel sneller stijgt dan het arbeidsaanbod, neemt de werkloosheid in rap tempo af en de spanning op de arbeidsmarkt toe. Gemiddeld bedraagt de werkloosheid volgend jaar waarschijnlijk 4,5 procent, dit is minder dan de geschatte evenwichtswerkloosheid. Ook de bezettingsgraad in de marktsector, de indicator voor de spanning op de goederenmarkt, loopt naar verwachting in de ramingsperiode op. De voorziene investeringen zijn onvoldoende om de capaciteitsontwikkeling in de pas te laten lopen met de productiegroei.

Consumenten en bedrijven geven meer geld uit

Vooral door de gunstige ontwikkeling van de werkgelegenheid en de koopkracht neemt de particuliere consumptie dit en komend jaar naar verwachting met 2 procent toe. De toegenomen consumptie komt met name tot uiting in een stijging van het aantal verkochte duurzame goederen. Door de hogere productie en het gunstige niveau van winstgevendheid is het producentenvertrouwen flink gestegen en zijn ondernemers meer geneigd om hun kapitaalgoederenvoorraad uit te breiden. Vermoedelijk nemen de investeringen in machines voor het eerst sinds 1999 weer toe. Vergeleken met de jaren negentig is overigens nog altijd sprake van een relatief laag investeringsniveau.

Inflatie en loonstijging blijven gematigd

De contractloonstijging in de marktsector trekt naar verwachting aan tot 1,75 procent in 2006 en 2 procent in 2007. De versnelling van de contractloonstijging is bescheiden in het licht van de snelle verbetering van de situatie op de arbeidsmarkt. Dit komt mede doordat voor ongeveer eenderde van de werknemers al een cao voor geheel 2007 is afgesloten, terwijl de conjuncturele situatie ten tijde van de onderhandelingen minder gunstig was. De contractloonstijging ligt in beide ramingsjaren iets boven de verwachte inflatie van 1,25 procent dit jaar en 1,5 procent komend jaar. In beide jaren hebben diverse overheidsmaatregelen een drukkend effect op de inflatie.

Koopkracht neemt toe

Na drie jaren van koopkrachtdaling gaan de meeste gezinnen er in 2006 en 2007 in koopkracht op vooruit, in doorsnee met 1,75 procent. De spreiding in koopkrachtontwikkeling is dit jaar echter groot door de overgang naar de nieuwe zorgverzekering, zodat er ook huishoudens op achteruit gaat. Bij de huidige beleidsuitgangspunten neemt de koopkracht volgend jaar in doorsnee met 1,25 procent toe, door lastenverlichting en doordat de loonstijging wat boven de inflatie ligt.

Begroting in evenwicht

Naar verwachting is dit en volgend jaar nagenoeg sprake van begrotingsevenwicht. De sterke verbetering van het EMU-saldo sinds 2003 is vooral het gevolg van substantiële ombuigingen en lastenverzwaringen in 2004 en 2005 en van het conjuncturele herstel en de sterke stijging van de gasbaten in 2006 en 2007. De overheidsschuld zal volgend jaar waarschijnlijk voor het eerst in 25 jaar weer minder dan de helft van het BBP bedragen.

Speciaal onderwerp: De betekenis van China voor de Nederlandse economie

China kent door economische hervormingen sinds eind jaren tachtig een spectaculaire economische groei van gemiddeld bijna 10 procent per jaar. Dit 'ontwaken' heeft de handel met Nederland sterk vergroot. Bijna 8 procent van de Nederlandse invoer komt nu uit China; tweederde daarvan wordt door Nederland weer uitgevoerd. Nederlandse investeringen in China zijn daarentegen beperkt gebleven. De stormachtige opkomst van China heeft geen duidelijke invloed gehad op de Nederlandse arbeidsmarkt en inkomensverdeling, terwijl de inflatie door goedkope invoer uit China wat is gedempt.

Speciaal onderwerp: Effectiviteit van de politie: van meer naar beter blauw

Verschillende burgemeesters, waaronder die van Rotterdam en Maastricht, hebben veiligheid tot hun prioriteit gemaakt. De grote nadruk op veiligheid heeft ook geleid tot meer aandacht voor de effectiviteit van de politie. Het prikkelen van de politie tot 'beter blauw' is een meer kosteneffectieve manier om de veiligheid te verhogen dan het vrijmaken van middelen voor 'meer blauw'. De uitdaging is dan het stimuleren van een cultuur van experimenteren, monitoren en evalueren binnen de politie, een noodzakelijke voorwaarde voor een effectievere inzet van bestaande middelen.