Het uitgeven van tijdschriften: een rustig leven? De Nederlandse markt voor consumententijdschriften
CPB: Elektronische publicatie Publishers: Caught in the web?
Het Web biedt ook kansen: uitgeverijen kunnen nieuwe diensten aanbieden en beter inspelen op individuele consumentenvoorkeuren. De prestaties van uitgeverijen blijken sterk afhankelijk te zijn van het institutionele kader. Zo kunnen uitgeverijen van wetenschappelijke tijdschriften relatief gemakkelijk geld verdienen omdat copyrights door de auteurs gratis worden afgestaan. Ook op andere markten staat een sterke copyright-bescherming goede marktwerking soms in de weg.
Dit concludeert het Centraal Planbureau in de zojuist verschenen elektronische publicatie: Publishers: Caught in the Web?
Inhoud van de studie
In drie case studies wordt de rol van uitgeverijen nader bezien.
1. De verspreiding van kennis via wetenschappelijke tijdschriften dreigt beperkt te worden door almaar stijgende abonnementsprijzen. De oorzaak hiervan ligt in de transacties tussen uitgevers en auteurs. In ruil voor publicatie van artikelen dragen auteurs hun copyright over aan uitgevers. De uitgevers kunnen vervolgens een hoge abonnementsprijs vragen, omdat geïnteresseerde lezers niet kunnen uitwijken naar alternatieven: elk artikel is uniek en de uitgever heeft exclusief recht op verspreiding van het artikel. Indien de overheid de verspreiding van publiek gefinancierde wetenschappelijke kennis voorop wil plaatsen, zijn dankzij de opkomst van nieuwe informatie- en communicatietechnologie alternatieve arrangementen denkbaar. Hierbij komt het publieke goed 'wetenschappelijke kennis' gratis beschikbaar, terwijl er concurrentie is om de dienstverlening aan auteurs en lezers.
2. De Nederlandse markt voor publiekstijdschriften is verzadigd en wordt gekenmerkt door toenemende productdifferentiatie. Uitgevers van deze bladen hebben te maken met twee samenhangende markten: die voor lezers en die voor advertenties. Uit het empirisch onderzoek blijkt dat tijdschriften met een hoge oplage een lagere prijs hebben en een hoger advertentietarief. Dit suggereert dat er meer concurrentie bestaat op de advertentiemarkt dan op de tijdschriftenmarkt. Het kleine aantal nieuwe toetreders, stabiele marktaandelen van tijdschriften en meer dan gemiddelde winstmarges op de tijdschriftenmarkt bevestigen dit beeld. Toetreding van nieuwe uitgevers wordt vooral belemmerd door moeilijke toegang tot de advertentiemarkt en de distributiekanalen. Dit zou een punt van aandacht moeten zijn van beleidsmakers.
3. Regelmatig zijn geluiden te horen dat het copyright uitgebreid moet worden. Dalende kosten en een stijgende kwaliteit van kopieën zouden toekomstige producenten van informatiegoederen ontmoedigen om hun werk uit te geven. Een verdere uitbreiding van de auteursrechterlijke bescherming is echter niet zonder meer gerechtvaardigd. Kopieën zijn niet altijd een redelijk substituut voor het origineel (bijvoorbeeld bij kranten). Voor bepaalde informatiegoederen geldt dat een brede verspreiding zowel uitgevers als consumenten ten goede komt (bijvoorbeeld bij software). De daling van de kosten betekent tenslotte niet alleen een bedreiging voor de uitgevers maar ook een kans. Zo kunnen uitgevers Internet gebruiken om hun klantenkring sneller en beter te bedienen. De uitdaging voor het beleid is een auteursrechtregime te ontwikkelen dat een goed evenwicht aanbrengt tussen de belangen van consumenten en uitgevers. Een uitbreiding van het copyright draagt daar niet aan bij.
Maandag 6 maart komt naast de elektronische publicatie van deze studie ook een papieren versie beschikbaar.
De empirische analyse van de Nederlandse markt voor consumententijdschriften bevestigt de hypothese dat losse nummers van tijdschriften met een hogere oplage worden verkocht voor lagere prijzen, terwijl advertentiekosten de neiging hebben hoger te zijn voor deze tijdschriften. De structuur van de uitgeversmarkt kan worden gekarakteriseerd als oligopolisch.
Het algemene beeld van feitelijke afwezigheid van nieuwkomers, tamelijk stabiele marktaandelen van gevestigde tijdschriften, en aanwijzingen voor hoger dan gemiddelde winsten, dit alles wijst op een gebrek aan sterke concurrentie. Potentiële nieuwkomers hebben te maken met ten minste twee enorme barrières: de lastige toegang tot zowel de advertentiemarkt als de distributiekanalen. Beleidsmakers die het functioneren van deze markt willen verbeteren staan voor de uitdaging iets te doen aan deze barrières.
Dit is een Engelstalige publicatie.