26 maart 2025

Risico-ongelijkheid op het gebied van arbeid en gezondheid

Arbeidsmarktrisico’s stapelen zich op bij kwetsbare groepen

Persbericht

Een deel van de Nederlanders loopt aanzienlijk meer kans op tegenslagen in het leven, zoals werkloosheid of ziekte. Bovendien houden deze tegenslagen het langst aan bij de mensen die er ook vooraf de grootste kans op hebben: de 5 procent van de Nederlanders met de grootste kans op langdurige werkloosheid had vooraf een anderhalf keer zo hoge kans op baanverlies. Wanneer baanverlies samenvalt met ziekte, stijgt deze kans op langdurige werkloosheid nog verder. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).

Lees het hele persbericht

Uit eerder onderzoek van het CPB bleek al dat tegenslagen op het gebied van werk en gezondheid vaak met elkaar samengaan en zich opstapelen bij dezelfde personen. In dit vervolgonderzoek kijkt het CPB nu ook naar de kans dat de tegenslag aanhoudt. Het CPB onderzocht met behulp van machine learning in hoeverre deze zogenaamde risico-ongelijkheid, de kans op een tegenslag én de duur van deze tegenslag, verschilt tussen Nederlanders.

Risico's stapelen driedubbel

Het onderzoek laat zien dat risico’s zich op drie manieren opstapelen bij dezelfde personen. Allereerst hangen kansen op tegenslagen in verschillende domeinen, zoals ziekte en werkloosheid, met elkaar samen. De 5 procent met de hoogste kans op ziekte, heeft een meer dan twee keer zo hoge kans op werkloosheid dan gemiddeld. Daarnaast hangt de kans op een tegenslag sterk samen met de impact, oftewel de duur van de tegenslag. De 5 procent van de Nederlanders met de grootste kans op langdurige werkloosheid had vooraf een anderhalf keer zo hoge kans op baanverlies. Tot slot hangen gelijktijdige tegenslagen ook samen met de impact. Wanneer baanverlies samenvalt met ziekte stijgt de kans op langdurige werkloosheid met 15 procent. Hieruit blijkt dat er kwetsbare groepen in de samenleving zijn die op meerdere manieren tegelijkertijd vatbaarder zijn voor tegenslagen en ook minder in staat zijn hiervan terug te veren. Deze kwetsbare groep bevat relatief veel lager opgeleiden en ouderen.

Beleid bestaanszekerheid

Uit het onderzoek blijkt dat het in kaart brengen van risico-ongelijkheid kan helpen bij beter beleid rondom bestaanszekerheid. Nu is het beleid vaak gericht op herverdeling van inkomen achteraf. In plaats daarvan vraagt het bestrijden van risico-ongelijkheid om proactief beleid. Beleid kan zich specifieker richten op bepaalde groepen met een grote kans op tegenvallers, en zo mensen in een vroeg stadium helpen. Op die manier worden verdere problemen, ook op andere gebieden, voorkomen.