18 mei 2017

De introductie van dure technologie in de zorg: analysekader en case studies

Adoptie van nieuwe medische technologie kan veel gezondheidswinst opleveren en op die manier bijdragen aan de kwaliteit van zorg. Maar de introductie van nieuwe technologie kan ook de zorgkosten opdrijven en daarmee de betaalbaarheid van zorg in gevaar brengen. De zorguitgaven zijn de afgelopen veertig jaar aanzienlijk gestegen: van 8,7% van het bbp in 1972 tot 14% in 2015. Nieuwe technologie verklaart een aanzienlijk deel van de groei van de zorguitgaven over de tijd (zie Chernew en Newhouse, 2012).

Lees ook de CPB Policy Brief 2017/06 'De introductie van dure technologie in de zorg'.

Om de extra kwaliteit te kunnen afwegen tegen de extra kosten, moeten we weten hoeveel nieuwe technologie ons oplevert. Een complicerende factor hierbij is dat er op het moment van investeren sprake is van onzekerheid. Zowel de effecten in termen van betere gezondheid als de (ontwikkeling van de) kosten zijn van de nieuwe technologie zijn namelijk onzeker. Het is in die gevallen nog maar de vraag of we ‘waar voor ons geld’ krijgen als die technologie wordt toegelaten tot de Nederlandse zorgverzekering.

In Nederland heeft het ministerie van VWS een grote invloed op de introductie van nieuwe medische technologie. Onze zorg is immers grotendeels collectief gefinancierd, in het geval van nieuwe medische technologie vooral uit de Zorgverzekeringwet (Zvw). De doelen van het zorgbeleid zijn kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. De minister neemt met het oog op die doelen besluiten over onderwerpen zoals de wijze en snelheid van toelaten van technologie, de bekostiging van behandelingen met nieuwe technologie en de afbakening van het gebruik van nieuwe technologie. Binnen het stelsel van gereguleerde concurrentie stelt de minister de randvoorwaarden vast, terwijl zorgaanbieders en zorgverzekeraars in beginsel de beslissingen nemen over de introductie van specifieke nieuwe technologie (zie hoofdstuk 3). CPB Policy Brief 2017/06 waar dit achtergronddocument bij hoort, is erop gericht om te laten zien welke omstandigheden besluiten over de regelgeving compliceren, namelijk onzekerheid over de effecten van nieuwe technologie en de specifieke manier waarop zorgmarkten werken door de grote rol van verzekeringen. Een tweede doel van de Policy Brief is om de overheid handvatten aan te reiken om beslissingen over de introductie van dure nieuwe technologie te ondersteunen. Dit achtergronddocument gaat in op het gebruikte analysekader en geeft meer details over de manier waarop de introductie van nieuwe medische technologie in Nederland is georganiseerd. Verder worden twee case studies beschreven.