Economische gevolgen van beperkende maatregelen; verslag van de intergouvernementele werkgroep inzake klimaatverandering; Werkgroep III, Den Haag, 27-28 mei 1999

Welk effect hebben reductiemaatregelen op andere landen die zich niet gecommitteerd hebben aan reductiedoelstellingen? Wat zijn de consequenties van mogelijke toekomstige overeenkomsten die verder gaan dan het Kyoto Protocol?

Om op deze vragen een antwoord te vinden is op 27 en 28 mei 1999 in Den Haag een IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) Expert Meeting georganiseerd door het CPB. Medeorganisator was het Energy Modelling Forum aan de Stanford Universiteit. De artikelen en een samenvatting van de discussie tijdens deze bijeenkomst zijn nu beschikbaar in het boek:
‘Economic impact of mitigation measures: proceedings of IPCC expert meeting on economic impact of mitigation measures', onder redactie van Jiahua Pan, Nico van Leeuwen, Hans Timmer en Rob Swart.

De belangrijke conclusies van het rapport zijn:

1. Het Clean Development Mechanism (CDM) wordt gezien als een mogelijkheid om kostenbesparingen te bereiken door reductie van emissies te realiseren in ontwikkelingslanden die zich nog niet gecommitteerd hebben aan reductiedoelstellingen. Toch wijzen onderzoekers tegelijkertijd op serieuze valkuilen bij het gebruik van dit mechanisme. Terwijl handel in emissierechten controleerbaar en efficient is, geldt dit niet op voorhand voor handel op basis van emissiereducties. Immers ook achteraf zal de gerealiseerde reductie onzeker zijn omdat het moeilijk is om achteraf een inschatting te maken van het energieverbruik zonder CDM-projecten. Een ander aandachtspunt is dat het CDM een toename van emissies in andere sectoren kan veroorzaken (de zogenaamde carbon-leakage). Ook werden institutionele en bureaucratische belemmeringen bij de implementatie van het CDM benadrukt.
2. Hoewel het kwantitatieve belang van carbon leakage nog erg onzeker is, schatten de meeste onderzoekers dat ongeveer 20% van de reducties weer ongedaan gemaakt wordt via carbon leakage. Belangrijke determinanten van deze leakage zijn:
3. • de relatieve omvang van de landen die zich niet aan reducties hebben gecommitteerd
   • de handelsintensiteit tussen ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden
   • de prijselasticiteit van het energie-aanbod.
4. Internationale handel in emissierechten wordt gezien als een effectieve manier om de kosten van reductie te beperken. De waarde van de verhandelde rechten zou echter wel eens zo groot kunnen worden dat dit de internationale kapitaalmarkten zou kunnen destabiliseren.
5. Een algemene conclusie van het rapport is dat de aandacht niet alleen op het Kyoto Protocol gericht moeten worden, maar dat het bredere perspectief van verdergaande toekomstige overeenkomsten vereist is. In de eerste plaats omdat het nog steeds hoogst onzeker is dat het Kyoto Protocol geratificeerd zal worden, zoals benadrukt werd door Jonathan Pershing, de onderhandelaar voor de Verenigde Staten in Kyoto. In de tweede plaats omdat klimaatbeleid alleen effectief is als meer landen zich committeren aan emissie-doelstellingen.