Kansen en kwetsbaarheden: economische verwevenheid met de VS
Nederlandse verwevenheid met VS zorgt voor kansen én kwetsbaarheid
Waardevolle samenwerking
Op financieel gebied blijkt dat Nederland aanzienlijk investeert in de Verenigde Staten, waarbij vooral financiële instellingen zoals pensioenfondsen, banken en verzekeraars grote belangen hebben. Ook de positie van Nederland als belangrijk doorvoerland van de VS naar andere Europese landen levert voordelen op. Verder is de VS een grote afzetmarkt voor Nederlandse export en vinden Amerikaanse producten en diensten hun weg binnen Nederland. Daarnaast draagt de Amerikaanse militaire en politieke macht bij aan veiligheid en stabiliteit bijvoorbeeld binnen het NAVO-bondgenootschap.
Kwetsbare afhankelijkheden
De verwevenheid van Nederland met de VS heeft ook een keerzijde. Beleidswijzigingen in de VS, zoals strengere exportregels, kunnen de toegang tot cruciale technologieën beperken, wat gevolgen kan hebben voor Nederlandse bedrijven en hun concurrentiepositie. Ook kunnen nieuwe importtarieven of exportbeperkingen negatieve gevolgen hebben voor de Nederlandse handel.
Op technologisch gebied blijft Europa achter bij de VS. Onderlinge samenwerking bevordert de uitwisseling van kennis en technologie maar het achterblijven van de Europese technologische ontwikkeling bij die van de VS, op terreinen als cloudcomputing, quantumtechnologie en kunstmatige intelligentie, leidt tot een steeds grotere afhankelijkheid. Ter illustratie: 70% van de AI-modellen wordt in de VS ontwikkeld, en ruim 80% van de cloudmarkten zijn in Amerikaanse handen.
Op het gebied van defensie loopt Europa ook ver achter. In 2023 gaf de VS bijna drie keer zoveel uit aan defensie dan de EU, met een defensiebudget van ongeveer 880 miljard dollar tegenover de 288 miljard dollar van de EU.
Binnen Europa is de Nederlandse verwevenheid met de VS vaak sterker dan die van de andere Europese landen. Deels heeft dat te maken met het open karakter van de Nederlandse economie, maar ook met de diepe historische banden tussen Nederland en de VS.
Aanbevelingen voor beleid
De verwevenheid van Nederland en de EU met de VS biedt kansen. Als kleine open economie moet Nederland het hebben van internationale samenwerking op allerlei gebieden. Nauwe banden met de VS en Europa zijn belangrijk. Tegelijkertijd moeten Nederland en de EU ervoor waken dat bestaande afhankelijkheden niet uitgroeien tot sterke kwetsbaarheden. Zo is de recente verhoging van de defensie-uitgaven in de EU mede bedoeld om de afhankelijkheid van Amerikaanse militaire bescherming te verminderen. Daarnaast worden Europese landen geconfronteerd met toenemend protectionistisch handelsbeleid wereldwijd, waarbij het belangrijk is het open karakter van de Nederlandse economie te bewaren.
Contactpersonen
Downloads
Auteurs
