7 november 2022

Vermogensoverdrachten in de laatste jaren voor overlijden

Alleenstaanden (inclusief weduwen) anticiperen op hun overlijden door in de jaren daarvoor hun vermogen te verlagen. Hun vermogen is in de laatste vier jaar voor hun overlijden gemiddeld 7% sterker afgenomen dan dat van vergelijkbare personen die langer leven. Dit effect is sterker bij personen met kinderen (9%) dan bij personen zonder kinderen (3%). De eerste groep verlaagt hun vermogen voornamelijk door te schenken aan hun kinderen: we zien namelijk dat het vermogen van de kinderen extra toeneemt. Daarnaast kan een deel van de vermogensafname worden verklaard door hogere eigen bijdragen voor langdurige zorg in de jaren voor het overlijden. Bij schenkers zien we dat zij het bedrag van de schenking vaak laten afhangen van de schijven en tarieven van de schenkbelasting.

Deze bevindingen zijn gebaseerd op een methode waarbij personen worden gekoppeld aan sterk vergelijkbare personen. Daarbij koppelen we iemand die over vier jaar komt te overlijden met iemand met zoveel mogelijk dezelfde eigenschappen die over acht jaar komt te overlijden. We koppelen personen op basis van leeftijd, type huishouden, vermogen, inkomen en zorgkosten. Vervolgens vergelijken we de gemiddelde vermogensontwikkeling van personen die korter leven met personen die langer leven.

Deze resultaten tonen aan dat ten minste bij een deel van de huishoudens vermogen wordt opgebouwd met als doel dit door te geven aan de volgende generatie. Ouders ontlenen hierbij nut aan het vermogen dat hun kinderen ontvangen na aftrek van ingehouden belastingen. Toch hebben ook veel alleenstaanden die komen te overlijden nog vermogen in hun erfenis. Dat kan onder andere worden verklaard door onzekerheid over de eigen consumptie- en zorgbehoefte.