Wat doen wij?
Het Centraal Planbureau (CPB) levert als onafhankelijk onderzoeksinstituut beleidsrelevante economische analyses en ramingen. We doen onderzoek naar de Nederlandse economie en het sociaaleconomisch beleid in den brede. Voor beleidsmakers en het bredere publiek vertalen we wetenschappelijke inzichten naar de dagelijkse beleidspraktijk, waarmee we een nuchtere, feitelijke basis leveren.
Beleidsrelevante analyses
In 2022 hebben we een Meerjarenonderzoeksplan 2022-2024 (mjop) opgesteld. Dit plan geeft aan welke onderzoeksambities het CPB heeft, vastgesteld op basis van economische (beleids-)trends. In lijn met dit plan worden de jaarlijkse werkplannen opgesteld, waarin de onderzoeksprojecten die dat jaar gestart worden concreet uitgewerkt worden. Bekijk de werkplannen van het CPB.
Ramingen
Het maken van ramingen vormt een belangrijk onderdeel van ons werk. Jaarlijks publiceren we drie ramingen van de ontwikkeling van de Nederlandse en mondiale economie. De belangrijkste twee zijn het Centraal Economisch Plan (CEP), dat in het voorjaar verschijnt, en de Macro Economische Verkenning (MEV), die elk jaar op Prinsjesdag verschijnt. In juni publiceren we een kortere, bijgewerkte raming.
Onze ramingen vormen de officiële grondslag voor de rijksbegroting. De afdeling Advisering van de Raad van State houdt toezicht op de naleving van de Europese begrotingsregels. Het CPB en de Raad van State hebben werkafspraken over hun rollen en samenwerking.
Aan het begin van elke verkiezingscyclus verschijnt de middellangetermijnverkenning (MLT). Deze beslaat een periode van vier jaar. De MLT biedt een uitgangspunt voor de politieke beleidsvorming binnen politieke partijen en tijdens de coalitieonderhandelingen na de verkiezingen.
Sinds 1986 rekenen we op verzoek van politieke partijen de gevolgen van de verkiezingsprogramma’s door. De kiezer kan partijprogramma’s zo objectiever vergelijken. Bekijk ook het overzicht met publicaties ter voorbereiding op verkiezingen.
Na de verkiezingen analyseren we - op verzoek van de informateur – de beleidsvoorstellen tijdens de coalitiebesprekingen of die van het coalitieakkoord.
In de wet staat: ‘Het Centraal Planbureau heeft tot taak het verrichten van alle werkzaamheden met betrekking tot het voorbereiden van een Centraal Economisch Plan, dat op geregelde tijden ten behoeve van de coördinatie van het regeringsbeleid op economisch, sociaal en financieel gebied door de Regering wordt vastgesteld, alsmede het uitbrengen van adviezen over algemene vragen, welke zich ten aanzien van de verwezenlijking van het plan kunnen voordoen.’ (Wet voorbereiding van de vaststelling van een Centraal Economisch Plan, 1947, art 3). En: ‘Begrotingsbeleid wordt gevoerd op basis van de meerjarencijfers en de macro‐ economische ramingen van de relevante variabelen van het CPB’ (Wet Houdbare overheidsfinanciën, 2013, art 2c).
Modellen
Bij het maken van prognoses en analyses gebruikt het CPB modellen. Ter ere van het 75 jarig bestaan van het CPB heeft Filosoof Bas Haring gekeken naar de modellen die het CPB gebruikt, en hierop gereflecteerd in het boekje 'Wat willen die lui?’. Met een serie vragen en antwoorden geeft hij hierin ook voor niet-economen op een begrijpelijke manier antwoord op (bijna) alle vragen over economische modellen.
Contactpersonen
