CPB Risicorapportage Financiële Markten 2015

De lage rente ondermijnt de vermogenspositie van pensioenfondsen en levensverzekeraars. Dit komt doordat de waarde van hun verplichtingen door een rentedaling sterker toeneemt dan de waarde van de beleggingen in obligaties. Vooral de levensverzekeraars zien een onzekere toekomst tegemoet omdat zij beperkte herstelmogelijkheden hebben. Hun premie-inkomsten dalen, maar tot nu toe kunnen zij geen evenredige kostenbesparing realiseren. Herstel door middel van schaalvergroting lijkt lastig, onder meer door de onzekere afwikkeling van woekerpolissen.

Met betrekking tot de voorgestelde beschermingsconstructie rondom ABN Amro ziet het CPB twee belangrijke kwesties. Allereerst verwacht het CPB dat de emissiekoers lager komt te liggen, omdat de constructie de invloed en zeggenschap van aandeelhouders beperkt. In het verlengde hiervan ontstaat de vraag hoe te voorkomen dat eventuele wijzigingen in de nu gewenste beschermingsconstructie worden gedreven door andere belangen dan financiële stabiliteit; een afbouw zou immers een koersverhogend effect hebben.

Voorts ziet het CPB nog onvolledigheden in het Europees institutioneel raamwerk voor banken. Zo is het onzeker of bail-in, waarbij private partijen de kosten van falende banken dragen, onder alle omstandigheden wordt ingezet. Ook signaleert het CPB dat de kwaliteit van het kapitaal van Europese banken uiteenloopt en dat er risico’s kleven aan het Europees resolutiemechanisme. Zo is het vangnet voor banken relatief klein, ontbreekt een Europees depositogarantiestelsel en zijn er veel partijen betrokken bij het besluitvormingsproces voor de redding van een bank, waardoor die mogelijk traag verloopt.

De jaarlijkse risicorapportage van de financiële markten wordt op verzoek van de Tweede Kamer sinds 2012 door het CPB opgesteld, als uitvloeisel van de aanbevelingen van de eerste parlementaire onderzoekscommissie De Wit. Het CPB werkt hiervoor samen met De Nederlandsche Bank (DNB).