De toekomst van de financiële sector in vier scenario's
Four Futures for Finance
Dit stellen onderzoekers Michiel Bijlsma, Wouter Elsenburg en Michiel van Leuvensteijn in het CPB Document 'Four Futures for Finance: a scenario study'. Dat overheidsfalen kan er bijvoorbeeld uit bestaan dat verschillende landen hun beleid onvoldoende coördineren, dat toezichthouders zich teveel laten beïnvloedden door een bankenlobby, of dat er onvoldoende prikkels zijn om op tijd in te grijpen als er een crisis dreigt te ontstaan.
Door de financiële crisis van 2007-2008 is de onzekerheid over de toekomst van de financiële sector toegenomen. Hoe die onzekere toekomst er uit ziet, bepaalt welk beleid effectief is. Om beleidsmakers een handvat te bieden bij het nadenken over wenselijke regulering, schetsen de scenario's vier mogelijke werelden waarin de financiële wereld zich over twintig jaar kan bevinden.
Twee fundamentele onzekerheden staan daarbij centraal: de mate waarin banken zich specialiseren en hoe dicht zij in de buurt van hun klanten moeten zitten. Dit levert vier scenario's op, die de onderzoekers de namen 'Geïsoleerde Eilanden', 'Grote (lokale) Banken', 'Concurrerende Conglomeraten' en 'Platte Wereld' (Flat Finance) hebben meegegeven.
Geïsoleerde Eilanden bestaat uit lokaal georiënteerde, specialistische banken, die zich grotendeels financieren met deposito's. De relatie met de klant staat centraal bij deze specialistische banken. Toezichthouders hebben in deze wereld veel grip op de financiële sector, terwijl overheidsfalen relatief beperkt is.
Grote Banken bestaat uit lokaal georiënteerde conglomeraten. Vanwege de complexere bankbalans kampen toezichthouders in dit scenario met een informatieachterstand ten opzichte van de banken. Dit vergroot de kans dat toezichthouders zich teveel laten beïnvloedden door de bankenlobby.
Concurrerende Conglomeraten bestaat uit grote, internationaal concurrerende banken met een uitgebreid pakket diensten. De complexiteit van dergelijke financiële conglomeraten beperkt het zicht van de toezichthouder op de risico's bij een bank. Toezichthouders aarzelen met ingrijpen bij dergelijk internationale reuzen, die een effectieve lobby voeren tegen meer ingrijpende regulering.
In het scenario Platte Wereld beheersen gespecialiseerde buitenlandse banken de Nederlandse financiële markten. Meeliftersgedrag belemmert internationale coördinatie van het toezicht, terwijl door de grote internationale verwevenheid van de financiële sector toezichthouders in dit scenario een crisis niet zien aankomen.
Het CPB publiceert regelmatig scenariostudies, met het doel het beleid op lange termijn te ondersteunen door diverse mogelijke ontwikkelingen en hun gevolgen in kaart te brengen. Een scenariostudie is geen voorspelling en het CPB spreekt in de regel geen voorkeursvariant uit.
Lees hier het bijbehorende persbericht.
Het CPB heeft vier scenario’s voor de toekomst van de financiële sector ontwikkeld. De scenario’s verschillen in twee dimensies: ten eerste, in welke mate zachte informatie aan de basis van het business model van banken ligt, en ten tweede, in welke mate er synergie bestaat tussen verschillende bancaire activiteiten.
Door deze twee dimensies te combineren krijgen we vier scenario’s: Islands, Big Banks, Competing Conglomerates, and Flat Finance. Marktstructuur, marktfalen, en overheidsfalen verschillen tussen de scenario’s.
Deze verschillen vertalen zich in variatie in de complexiteit van de bankbalans, de mate waarin internationale coördinatie van beleid tot stand komt, de informatieachterstand van toezichthouders ten opzichte van banken, de grootte van banken, de mate van internationale verwevenheid, de effectiviteit van marktdiscipline, en de kans op regulatory capture. Hierdoor hangt de effectiviteit van beleidsinstrumenten om systeemrisico in te perken af van het scenario.
Dit is een Engelstalige publicatie.