De economische effecten van de toetreding van Kroatië tot de EU

Als Kroatië tijdens de voorbereiding van het lidmaatschap ook haar instituties substantieel weet te verbeteren tot een niveau zoals dat nu in Portugal wordt gehaald, kan het inkomen nog eens met maximaal 8% toenemen. De economische gevolgen voor de EU en ook die voor Nederland zijn weliswaar positief, maar zeer klein.

Dit zijn de belangrijkste conclusies die het Centraal Planbureau (CPB) trekt in het vandaag verschenen CPB Document 'The Economic Effects of Croatia's Accession to the EU'. De auteurs Arjan Lejour, Andrea Mervar en Gerard Verweij evalueren in dit document de economische gevolgen van een mogelijke toetreding van Kroatië tot de EU.

Sinds 1 februari 2005 is de Stabilisatie- en Associatie Overeenkomst tussen Kroatië en de EU van kracht en op 3 oktober 2005 zijn de onderhandelingen over een EU-lidmaatschap begonnen. Deze publicatie behandelt twee onderwerpen die met het lidmaatschap samenhangen: de toetreding tot de interne markt en een verbetering van instituties die door het lidmaatschap wordt gestimuleerd. Aangezien de CPB-analyse zich concentreert op de gevolgen voor de handel, blijven de consequenties via directe buitenlandse investeringen buiten beschouwing. Ook wordt geen rekening gehouden met de mogelijke toetreding van Kroatië tot de Economische en Monetaire Unie (EMU).

Toetreding van Kroatië tot de interne markt
Een belangrijk aspect van de toetreding is de deelname aan de interne Europese markt. Kroatië moet daarvoor immers gaan voldoen aan de EU-regelgeving. Dit proces zal op korte termijn aanpassingskosten voor het land met zich meebrengen. Op langere termijn zal het evenwel leiden tot een vermindering van handelsbelemmeringen en daardoor tot meer economische integratie. De kosten van douaneformaliteiten, vertragingen aan de grens en dergelijke zullen afnemen. Handelsbarrières nemen ook af als gevolg van de harmonisering van productstandaarden, zoals ondermeer de consumentenveiligheid van elektrische producten.

De onderzoekers hebben eerst een schatting gemaakt van de omvang van de huidige handelsbelemmeringen. Vervolgens zijn de economische gevolgen onderzocht van het wegnemen ervan. De resultaten laten zien dat Kroatië door de toetreding tot de interne markt na circa vijftien jaar een welvaartswinst boekt ter grootte van 1,1 miljard euro, wat een toename van 2,6% betekent. Dit effect weerspiegelt de voordelen van economische integratie, zoals specialisatie en de toename van het handelsverkeer. De winst is groter voor Kroatië dan voor de EU. Het effect voor de EU is weliswaar positief, maar klein. De reden voor deze geringe omvang is dat slechts 0,4% van de totale EU-export naar Kroatië gaat, terwijl andersom de EU de belangrijkste handelspartner voor Kroatië is. De Europese en dus ook de Nederlandse huishoudens profiteren per saldo weinig van de toetreding. Het welvaartsvoordeel is geraamd op circa 900 miljoen euro voor de gehele EU, hetgeen neerkomt op zo'n 2 euro per inwoner.

Volgens de CPB-schattingen neemt vooral de productie van textiel en kleding in Kroatië toe. Deze stijgt met meer dan 30%. Dit gaat deels ten koste van de textiel- en kledingsector in de nieuwe EU-lidstaten uit Midden- en Oost-Europa. Gemiddeld genomen gaan ook die landen er echter niet op achteruit door de toetreding van Kroatië tot de EU.

Hervorming van instituties in Kroatië
Indien Kroatië erin slaagt haar eigen instituties te hervormen in reactie op het EU-lidmaatschap, dan kunnen de economische effecten voor Kroatië aanzienlijk groter zijn dan hierboven geschetst. Betere instituties, met als gevolg onder meer het verminderen van corruptie en een beter functioneren van overheidsorganisaties, kunnen bijdragen aan verbetering van de concurrentiepositie van Kroatië en daarmee de handelsintegratie met andere landen bevorderen. De onderzoekers achten deze instituties van groot belang voor de handel. Indien wordt aangenomen dat de instituties in Kroatië op de lange termijn op een vergelijkbaar niveau gaan functioneren als momenteel in Portugal, dat wil zeggen iets onder het gemiddelde van de huidige 15 EU-landen, dan kunnen de totale exporten van Kroatië op lange termijn met meer dan 50% toenemen. Het inkomen stijgt daardoor met zo'n 8%. Hiervan profiteert ook de rest van Europa. De Europese welvaart neemt dan naar verwachting met in totaal 2 miljard euro toe vergeleken met de situatie waarin de instituties in Kroatië niet hervormd worden. Men moet echter wel bedenken dat de institutionele hervormingen veel beperkter kunnen zijn. De economische effecten zijn in dat geval dan ook navenant kleiner.

Contactpersonen

Arjan Lejour +31 88 9846115 Neem contact op Lees verder