20 november 2008

Prijsvorming van generieke geneesmiddelen; forse prijsdaling in het nieuwe zorgstelsel.

Preferentiebeleid generieke geneesmiddelen: eerste tastbare succes van de Zorgverzekeringswet op de zorginkoopmarkt

Persbericht

Zorgverzekeraars hebben op de geneesmiddelenmarkt voor het eerst laten zien dat ze als kritische inkoper van zorg invloed kunnen uitoefenen. Hun voorkeursbeleid voor generieke geneesmiddelen heeft gezorgd voor forse prijsdalingen en besparingen op de uitgaven aan geneesmiddelen.

Lees het hele persbericht

Verzekeraars en verzekerden profiteren hiervan, terwijl apothekers mogelijk inkomsten mislopen als gevolg van het wegvallen van kortingen en bonussen door fabrikanten. Met het oog op het behalen van verdere resultaten in de toekomst is het belangrijk dat de bestaande opeenstapeling van complexe regelgeving over prijzen en vergoedingen van generieke geneesmiddelen integraal wordt herzien.

Dit concluderen Rudy Douven en Arno Meijer van het Centraal Planbureau in de vandaag verschenen studie 'Prijsvorming generieke geneesmiddelen: forse prijsdalingen in het nieuwe zorgstelsel'. Dit CPB Document beschrijft de recente ontwikkelingen in de markt voor generieke geneesmiddelen en vergelijkt de wijze waarop de prijzen voor generieke geneesmiddelen in Nederland tot stand komen, met het systeem van vrije prijsvorming in de Verenigde Staten.

Generieke geneesmiddelen zijn geneesmiddelen met dezelfde werkzame stof als in het originele middel. Pas nadat een patent verlopen is bieden producenten en importeurs deze generieke geneesmiddelen aan op de Nederlandse markt. Hoewel de kostprijs van een generiek middel laag is, omdat de ontwikkelkosten voor het originele geneesmiddel inmiddels zijn terugverdiend, worden deze geneesmiddelen door fabrikanten en importeurs toch vaak duur op de markt gebracht.

De in 2006 geïntroduceerde Zorgverzekeringswet biedt zorgverzekeraars de mogelijkheid om de aanspraak van verzekerden op dure geneesmiddelen in te perken, mits de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg niet in het geding komen. Door deze wet krijgen zorgverzekeraars in het nieuwe zorgstelsel meer mogelijkheden om als kritische inkoper van zorg en daarmee als 'regisseur' op te treden.

Preferentiebeleid van zorgverzekeraars...

Een aantal zorgverzekeraars voert sinds 1 juli van dit jaar een individueel preferentiebeleid voor een groep van veelgebruikte generieke geneesmiddelen, zoals bepaalde cholesterolverlagers en maagzuurremmers. Verzekeraars vergoeden onder het preferentiebeleid gedurende een periode van maximaal een jaar alleen het geneesmiddel van de goedkoopste leverancier(s) en beperken hiermee de aanspraak van hun verzekerden op duurdere producten van andere leveranciers. Na die periode herhaalt het preferentiebeleid zich en krijgen ook andere leveranciers weer de kans om hun geneesmiddel als 'preferent' aangemerkt te krijgen.

... zorgt voor lagere geneesmiddelenprijzen en een besparing op de zorguitgaven

Fabrikanten en importeurs van generieke geneesmiddelen hebben op het preferentiebeleid gereageerd door hun prijzen fors te verlagen. De lijstprijzen van de geselecteerde leveranciers zijn met gemiddeld 85% verlaagd. Voorheen concurreerden zij, geholpen door imperfecte regelgeving, om de gunst van apothekers door hun zo hoog mogelijke kortingen en bonussen te verstrekken; apothekers bepaalden immers welk generiek product werd afgeleverd aan klanten. De prijs van het generieke geneesmiddel speelde een ondergeschikte rol. Bij het huidige preferentiebeleid selecteren verzekeraars zelf de goedkoopste generieke geneesmiddelen, die apothekers vervolgens aan de klanten van de verzekeraars kunnen verstrekken.

De prijsdalingen voor de groep van generieke geneesmiddelen onder het preferentiebeleid leiden tot aanzienlijke besparingen op de kosten van geneesmiddelen (met meer dan 300 miljoen euro). Verzekeraars profiteren van een lagere schadelast en met hen de verzekerden die op termijn minder geld kwijt zullen zijn aan verzekeringspremies. Apothekers verliezen daardoor echter inkomsten uit kortingen en bonussen die door leveranciers werden verstrekt.

Toekomstig succes is kansrijk...

Het individuele preferentiebeleid is het eerste, breed gedragen succesvolle initiatief van zorgverzekeraars om door middel van het selectief contracteren van aanbieders de uitgaven aan zorg terug te dringen, terwijl de toegankelijkheid en de kwaliteit van de geneesmiddelenvoorziening niet in het geding lijken te komen. De uitbreiding van het individuele preferentiebeleid, eventueel uitgevoerd door meerdere verzekeraars, biedt goede kansen op verdere reductie van de prijzen van generieke geneesmiddelen voor consumenten.

Het uit het verleden stammende woud aan regelgeving over prijzen en vergoedingen voor generieke geneesmiddelen sluit niet meer aan bij de huidige situatie. Aangepaste regelgeving, waarbij een groter beroep wordt gedaan op prikkels onder marktpartijen om de kosten te verlagen bij de bepaling van prijzen en vergoedingen voor generieke geneesmiddelen, past beter bij het nieuwe zorgstelsel. Ervaringen in de Verenigde Staten laten zien dat de angst voor hoge prijzen van generieke geneesmiddelen, wanneer er effectief onderhandeld kan worden, niet reëel is. De regulering van de tarieven voor farmaceutische dienstverlening van apothekers kan parallel hieraan heroverwogen worden. Onderhandelingen tussen verzekeraars en apothekers bieden kansen voor differentiatie en maatwerk in dienstverlening die onder een verouderd systeem van regels moeilijker realiseerbaar zijn.