28 juni 2022

Heeft de contracyclische kapitaalbuffer een effect op de kredietverlening?

Eén van de beleidsinstrumenten waarmee nationale toezichthouders banken kunnen verplichten om buffers aan te houden is de contracyclische kapitaalbuffer (CCyB). In theorie zou het verhogen van de CCyB kunnen leiden tot een dempend effect op de kredietverlening. Maar voor dit effect is geen statistisch significant bewijs te vinden. Het uitblijven van een aantoonbaar effect op de kredietverlening kan komen doordat dit effect er niet is, of door beperkingen aan de data en methode.

De contracyclische kapitaalbuffer is één van de kapitaaleisen waaraan banken moeten voldoen onder Bazel III, het internationale kader voor toezicht op banken. In tegenstelling tot de meeste andere kapitaaleisen varieert de CCyB regelmatig over de tijd en verschilt deze tussen landen. Het doel van de eisen zoals de CCyB is om banken weerbaar te maken tegen schokken; een mogelijk neveneffect is dat de kredietverlening erdoor afneemt. Het CPB heeft voor een mondiaal panel van landen onderzocht in hoeverre dit effect is aan te tonen.

Dit onderzoek dient niet als beleidsevaluatie van de CCyB: het doel van de CCyB is niet het afremmen van de kredietverlening maar het vergroten van financiële stabiliteit, wat buiten dit onderzoek valt. Verder kunnen er, omdat dit onderzoek zich alleen richt op een gemiddeld effect voor een mondiaal panel van landen, geen specifieke conclusies worden getrokken voor de Nederlandse situatie.

Het onderzoek vind geen statistisch significant bewijs dat het verhogen van de CCyB leidt tot minder kredietverlening in het betreffende land. Ook kan niet worden aangetoond dat CCyB-verhogingen leiden tot een verschuiving van bancaire kredietverlening naar kredietverlening door niet-bancaire financiële instellingen. Dit kan komen doordat de CCyB geen effect heeft op de kredietverlening, of doordat de gebruikte methode en de beschikbare data onvoldoende statistische kracht bieden om dit effect vast te stellen.