ICT en de Nederlandse economie; een historisch en internationaal perspectief
ICT van groot belang voor economische ontwikkeling
Ook is de (bescheiden) versnelling van de groei van de arbeidsproductiviteit op macroniveau in de tweede helft van de jaren negentig te danken aan de ICT-sector. Niettemin kan Nederland de productiviteitsspurt in de VS vooralsnog niet volgen, temeer daar buiten de ICT-sector nog steeds sprake is van een haperende productiviteitsgroei. De stijging van de arbeidsproductiviteit is één van de determinanten van de economische groei op lange termijn en bepaalt mede de internationale concurrentiepositie van het bedrijfsleven.
Dit concludeert het Centraal Planbureau in het zojuist verschenen Werkdocument 125 ICT en de Nederlandse economie; een historisch en internationaal perspectief.
Dit werkdocument schetst het kwantitatieve belang van ICT voor de Nederlandse economie in de periode 1973-2001. Bovendien plaatst ze de Nederlandse resultaten in een internationaal perspectief. Het sluit aan bij het speciale onderwerp 'De vernieuwende economie' in het Centraal Economisch Plan 2000, waarin het CPB ingaat op de discussie rond de 'Nieuwe Economie' en de rol van ICT daarin. ICT heeft alle kenmerken van een doorbraaktechnologie en neemt zodoende in het proces van economische groei een cruciale plaats in. Dit werkdocument bevestigt het directe en indirecte belang van ICT voor de economische ontwikkeling.
Het werkdocument laat zien dat de omvang van de ICT-sector in de Nederlandse economie bescheiden is in vergelijking met de VS. Wel draagt de sector - waarin onder meer aanbieders van computer- en (mobiele) telefoondiensten actief zijn- in toenemende mate bij aan de economische groei en aan de toename van de arbeidsproductiviteit in Nederland. Niettemin blijft de Nederlandse ICT-sector in arbeidsproductiviteitsgroei sterk achter bij de Amerikaanse ICT-sector. De laatste bepaalt in belangrijke mate de recente krachtige productiviteitsversnelling in de VS op macroniveau. Nederland kan mede daardoor de productiviteitsspurt in de VS vooralsnog niet volgen.
Nederland profiteert ook indirect van ICT toepassingen in andere productieprocessen. Bedrijven kunnen hun productiviteit verhogen door investeringen in computers. Daarnaast heeft ICT ook de potentie om productiviteitswinsten via spill-over effecten voor het gehele bedrijfsleven te genereren. Dit kan bijvoorbeeld e-mail zijn. Een investering in e-mail kan niet alleen gunstig uitwerken voor de investeerder maar ook voor alle andere gebruikers: het bereik groeit.
De investeringen in ICT zijn in de laatste twee decennia fors toegenomen in Nederland. Circa een vijfde deel van alle materiële investeringen betreft tegenwoordig ICT. Toch is het belang van ICT in de totale kapitaalgoederenvoorraad nog bescheiden in vergelijking met de VS, maar wel groter dan in andere Europese landen en Japan. Weliswaar leidt toepassing van ICT als investeringsgoed in het productieproces tot aantoonbare effecten op de groei van de arbeidsproductiviteit op meso- en op macroniveau, maar de effecten zijn vooralsnog gering. Hier lijkt echter voor een deel sprake van substitutie met andere kapitaalgoederen. De bijdrage van het totaal van de kapitaalgoederen aan de productiegroei is gedaald.
Per saldo is er buiten de ICT-sector geen sprake van een versnelling in de groei van de arbeidsproductiviteit, ondanks mogelijke spill-over effecten van ICT.
Lees ook het bijbehorende persbericht.
Bovendien vergelijkt het de recente ICT-gerelateerde productiviteitsgroei in Nederland met die in een paar G7-landen, met name de Verenigde Staten. In de VS zijn in de afgelopen jaren zowel het BBP als de arbeidsproductiviteit in een verrassend snel tempo gegroeid. Productiviteitswinsten in de ICT-producerende bedrijfstakken zijn goed voor een aanzienlijk deel van deze versnelling.
De grootte van de Nederlandse ICT-producerende industrie is tamelijk klein in vergelijking met haar tegenhanger in de VS. De bijdragen aan de economische groei en aan de groei van de arbeidsproductiviteit, nemen echter snel toe in de periode 1996-2001. Toch blijft de groei van de arbeidsproductiviteit van de Nederlandse ICT-sector blijft sterk achter bij die van de Amerikaanse ICT-sector. Het gebruik van ICT als investeringsgoed in het productieproces draagt bij aan de Nederlandse economische groei. Het aantal ICT-investeringen is in de laatste twee decennia aanzienlijk uitgebreid, en overtrof investeringen in andere vormen van kapitaalgoederen. Toch draagt ICT-kapitaal slechts in geringe mate bij aan de totale groei van de arbeidsproductiviteit. Deze bescheiden bijdrage is te wijten aan het kleine aandeel van ICT-kapitaal in de totale kapitaalgoederenvoorraad. Hoewel de VS mondiaal voorop lopen, doet Nederland het qua omvang van I(C)T-investeringen en relatieve omvang niet slecht in vergelijking met andere G7-landen. Ondanks de mogelijke spill-over effecten van de ICT, hapert de groei van de arbeidsproductiviteit buiten de ICT nog steeds.
Downloads
