Een kosteneffectiviteitsanalyse naar de toekomstige inrichting van de Afsluitdijk
CPB: Stapsgewijs opknappen Afsluitdijk voordelig en veilig
Dat tonen de CPB-onderzoekers Peter Zwaneveld en Wilbert Grevers aan in hun vandaag verschenen CPB Boek "Een Kosteneffectiviteitsanalyse naar de toekomstige inrichting van de Afsluitdijk". De studie is uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Infrastructuur & Milieu ten behoeve van de Structuurvisie van het kabinet over de Toekomst van de Afsluitdijk.
De opknapbeurt van de Afsluitdijk vereist een aanzienlijke investering. Tot 2020 gaat het minimaal om 600 miljoen euro en in de periode tot aan 2100 om nog eens rond 1,4 miljard euro. Een stapsgewijze aanpak maakt het mogelijk rekening te houden met een aantal onzekere klimaatontwikkelingen, vooral de stijging van de zeespiegel. Het waterpeilbeheer van het IJsselmeer is het kostbaarste onderdeel van de opknapbeurt. Maar er is nog geen duidelijkheid over de voor- en nadelen van de diverse oplossingen die in omloop zijn. De keus hierbij tussen wegpompen of spuien is onderwerp van nader onderzoek, onder andere door het CPB.
De veiligheid is door een stapsgewijze aanpak niet in het geding: de Afsluitdijk blijft ruim aan de wettelijke veiligheidseisen voldoen. Het extra risico op en geringe schade van overslaand zout water in het geval van een extreem zware storm is iets hoger dan bij de versterking in één keer, maar dit weegt niet op tegen de voordelen van een gefaseerde aanpak: flexibiliteit rond de onzekere stijging van de zeespiegel en fors lagere kosten.
Het boek bevat ook doorrekeningen van diverse aanvullende ideeën bij de opknapbeurt. Op het terrein van de natuurontwikkeling bevelen de onderzoekers aan om enkele vispassages in de Afsluitdijk te realiseren. Dat levert een belangrijke verbetering op van de natuur en is veel goedkoper dan de aanleg van een ‘brak’ tussenmeer in het IJsselmeer. Een vispassage kost per stuk ongeveer 10 miljoen euro, het tussenmeer 700 miljoen euro. Windmolens op de Afsluitdijk lijken naar verwachting bedrijfseconomisch rendabel. Alle andere voorstellen voor energieopwekking zijn onrendabel of nog experimenteel.
Zo schrijft de huidige wettelijke veiligheidsnorm voor dat de dijk waterstanden moet kunnen keren die eens in de tienduizend jaar voorkomen. Vele (welvaarts)effecten worden in kaart gebracht zoals aanlegkosten, onderhoudskosten, energiekosten, CO2-uitstoot, natuur en landschap. Speciale aandacht gaat uit naar de effecten op de zoetwatervoorraad, de waarde van (extra) veiligheid van omwonenden rond het IJsselmeer en het Markermeer en de opties om zo verstandig en flexibel mogelijk om te gaan met toekomstige onzekere ontwikkelingen rond de zeespiegelstijging.
Een belangrijke conclusie is dat bij de besluitvorming niet een keuze uit een van de zes onderzochte varianten zou moeten worden gemaakt, maar dat beter uit de verschillende elementen van deze varianten een zo goed mogelijke combinatie kan worden samengesteld. De voor- en nadelen van deze individuele elementen worden hiertoe overzichtelijk gepresenteerd. Vooral de keuze om nu te investeren in nieuwe capaciteit voor spuien onder vrij verval, dan wel direct (gedeeltelijk) over te stappen op het wegpompen van overtollig IJsselmeerwater, behoeft aandacht en kan wellicht leiden tot belangrijke besparingen.
Lees ook:
CPB Achtergronddocument: 'De kosten en baten van de Toekomst van de Afsluitdijk; Economisch onderzoek, gebruik daarvan en invloed op het uiteindelijke kabinetsbesluit'
Downloads
Auteurs
