Planbureaus en RIVM adviseren kabinet op sociaaleconomisch terrein
Met de samenwerking intensiveren de vier bureaus hun al bestaande rol in de advisering richting beleidsmakers, NCTV en politiek. Het SCP heeft daarbij vooral aandacht voor de kwaliteit van leven en samenleven, en kan de scheidslijnen tussen diverse groepen belichten. Het CPB kijkt naar de gevolgen voor de economie op korte, middellange en lange termijn. Daarbij wordt zowel gekeken naar het te voeren beleid tijdens deze crisis als naar het beleid gericht op de economische positie na deze crisis. Het PBL kijkt naar de gevolgen van de coronacrisis voor onder meer mobiliteit, wonen, klimaatverandering en energie (broeikasgasemissies), natuur en landbouw, evenals grondstoffengebruik. Het RIVM kijkt in deze context naar de gevolgen van crisis en ingezette beleidsmaatregelen op het gebied van ziekte en gezondheid, gezondheidsdeterminanten, preventie en gezondheidszorg in Nederland. Zoals gebruikelijk betrekken de bureaus waar relevant ook andere wetenschappers bij hun analyses en adviezen.
Onafhankelijk
De vier (plan)bureaus opereren onafhankelijk van het kabinet en bepalen zelf wie ze betrekken bij hun werk. Zij geven hun analyses en adviezen gevraagd en ongevraagd. Schriftelijke adviezen aan het kabinet worden altijd openbaar gemaakt. Het kabinet en ook de bureaus zelf zien hun rol vooral liggen in het analyseren van en adviseren over de ontwikkelingen in de komende weken en maanden, waarbij thema’s als beschermen van kwetsbare groepen, behoud en stimulering van werkgelegenheid, en omgaan met schaarse ruimte in een 1,5 meter samenleving om aandacht vragen. Daarbij houden de bureaus ook de effecten van maatregelen op de ontwikkeling op langere termijn voor ogen. Zo kan de vormgeving van maatregelen bevorderen dat het na de coronacrisis business-as-usual wordt of juist dat Nederland naar een duurzamer ‘nieuw normaal’ gaat. De focus ligt niet bij het adviseren over individuele maatregelen die in de crisis moeten worden genomen, bijvoorbeeld over het al dan niet opheffen van beperkingen voor een specifieke sector. Dat verhoudt zich slecht met het tempo van de crisisbesluitvorming op de korte termijn.
Twee andere adviesgroepen
Het kabinet maakt overigens niet alleen gebruik van het samenwerkingsverband van de vier bureaus om te adviseren op sociaal-economisch terrein. Er zijn ook twee andere adviesgroepen. Dit zijn de Denktank SER waarin een breder netwerk van sociale en maatschappelijke organisaties (waaronder ook CPB en SCP) deelnemen en een door de Amsterdamse burgemeester geïnitieerde tijdelijke adviesgroep die kabinet en lokaal bestuur adviseert.