1 juni 2018

Inclusieve globalisering

Pijnlijke effecten globalisering minder scherp in Nederland

Persbericht
De effecten van globalisering vallen voor Nederland mee vergeleken met bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Dit komt doordat het effect op de lonen en werkloosheid enerzijds relatief beperkt is, anderzijds verzacht de nivellerende werking van het belastingstelsel en de sociale zekerheid de pijnlijke gevolgen. De toenemende globalisering betekent wel dat de Nederlandse regelingen met de tijd mee moeten gaan, willen ze hun herverdelende werking blijven behouden. Dit blijkt uit het zojuist verschenen onderzoek ‘Inclusieve globalisering’ van het Centraal Planbureau (CPB).

De voordelen van globalisering zijn zonder twijfel groot. Het brengt beter betaalbare en gevarieerdere dagelijkse boodschappen en een hogere productie met meer kennisbanen met zich mee. Niet voor iedereen blijft het bij deze voordelen. Voor sommigen groeit de baanonzekerheid. Anderen zien hun bruto inkomen nauwelijks toenemen of zelfs afnemen, ondanks de toegenomen productie. De pijnlijke gevolgen zijn echter minder uitgesproken in Nederland: het CPB ziet beperkte verschuivingen in de werkgelegenheid door globalisering. De werkloosheid blijft laag en de nivellerende werking van het belastingstelsel en de sociale zekerheid verzachten de pijnlijke effecten van globalisering.

De toenemende globalisering vraagt wel blijvende aandacht om de nadelige effecten ervan te verzachten. Verdiepend onderzoek naar de economische, technologische, sociale en culturele effecten van globalisering zal daarbij helpen, vooral ook omdat de gevolgen van globalisering en automatisering minder voorspelbaar zijn geworden. Andere vormen van belastingheffing en internationale belastingcoördinatie zijn nodig als door de internationale mobiliteit van kapitaal en geschoolde arbeid de binnenlandse belastinggrondslag onder druk komt te staan.

Het zou een vergissing zijn om achterover te leunen in een voortdurend veranderende wereld met open grenzen. Globalisering en automatisering versterken elkaar en vragen om nieuwe kennis en vaardigheden, terwijl bestaande kennis en vaardigheden hun waarde verliezen. Veranderingen gaan samen met onzekerheid. Daarbij kan het uitstralingseffect van een – vaak kleine – getroffen groep voor wie beleid weinig compensatie biedt, groot zijn. Als beleid weinig aandacht besteedt aan de groepen die niet direct profiteren, kan de ongelijkheid toenemen en de maatschappelijke steun voor open grenzen afnemen.

Inclusieve globalisering vraagt om toegesneden beleid. De Nederlandse instituties moeten met de tijd meegaan, willen ze hun herverdelende kracht behouden. Verdiepend onderzoek naar de economische, sociale en culturele effecten van globalisering zal daarbij helpen, vooral ook omdat de gevolgen van globalisering fijnmaziger zijn geworden en vaak dezelfde zijn als de gevolgen van automatisering. Herverdeling vergt ook middelen; de binnenlandse belastinggrondslag staat onder druk door internationale mobiliteit van kapitaal en geschoolde arbeid, waardoor andere vormen van belastingheffing en internationale belastingcoördinatie nodig kunnen zijn.

Downloads

16 oktober 2018
De mate van globalisering van de Nederlandse economie neemt toe. De internationale mobiliteit van werknemers, de internationale handel en de directe buitenlandse investeringen nemen namelijk alleen maar verder toe. Dit betekent dat Nederlandse bedrijven én hun werknemers meer moeten concurreren. Het totale effect van globalisering op de Nederlandse economie is positief, dankzij goedkopere dagelijkse boodschappen, meer productie en meer kennisbanen. Desondanks zijn er ook zorgen over de gevolgen van globalisering voor lonen, werkgelegenheid en ongelijkheid. Dit literatuuroverzicht laat zien dat de zorgen voor een land als de VS terecht zijn. De economische effecten van globalisering lijken echter beperkt voor Nederland door de herverdelende welvaartsstaat en de meer beschermende arbeidsmarktinstituties.
No title

Terwijl het totale effect van globalisering op de Nederlandse economie positief is, kunnen er op individueel niveau wel degelijk negatieve effecten optreden. Het is daarom een belangrijke uitdaging voor beleid om ervoor te zorgen dat de voordelen breed gedeeld worden. De Nederlandse instituties moeten met de tijd meegaan, willen ze hun herverdelende kracht behouden. Verdiepend onderzoek naar de economische, sociale en culturele effecten van globalisering zal daarbij helpen.

 

Auteurs

Ernest Berkhout
Maurits van Kempen
Katharina Ziegler

Lees meer over