Kansrijk onderwijsbeleid
Niet slimme leerkracht, maar sociale leerkracht het beste voor kind
Andere conclusies uit het onderzoek zijn dat kinderen met een leerachterstand het meeste baat hebben bij algemene maatregelen om het onderwijs te verbeteren en kinderen het best presteren in een klas met kinderen op hun eigen niveau.
Hoe je beter met leerlingen om kunt gaan, kunnen leraren via coaching en feedback leren. Kinderen met een leerachterstand hebben niet alleen baat bij specifiek op hen gerichte maatregelen, maar ook van algemene maatregelen zoals kleinere klassen, lezen in de vakantie, een maand extra kleuteren voor alle kinderen of een extra week school. Een specifiek op de leerling gerichte maatregel is bijvoorbeeld het geven van extra lessen aan die leerling. Verder blijkt dat leerlingen zich weliswaar optrekken aan slimmere klasgenoten, maar dat ze de beste resultaten halen in een klas met kinderen van hun niveau. Dit laatste geldt alleen als er hoge eisen gesteld worden aan alle leerlingen.
Het CPB constateert dat het Nederlandse onderwijssysteem relatief goed werkt. Het onderzoek beschrijft ruim zestig maatregelen die de prestaties van kinderen kunnen verhogen, maar is geen evaluatie van het bestaande beleid. Daarnaast beschrijft het CPB maatregelen die juist niet effectief zijn of zelfs een negatief effect hebben op de leerprestaties van leerlingen, zoals het aanbieden van extra lessen aan leerlingen met kleine leerachterstanden.
De reeks Kansrijk Beleid is een gezamenlijk initiatief van het Centraal Planbureau (CPB), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). In de reeks worden op verschillende terreinen de effecten van beleidsmaatregelen in kaart gebracht, ten behoeve van politici en andere beleidsmakers. Afhankelijk van het onderwerp worden de delen door één of meerdere planbureaus geschreven.
Deze publicatie is een weergave van resultaten uit wetenschappelijke experimenten. De onderliggende wetenschappelijke studies rapporteren effecten die aantoonbaar veroorzaakt worden door de onderzochte maatregelen. Dit boek geeft inzicht in het effect van maatregelen die nog niet (volledig) in Nederland worden toegepast. Voor maatregelen die in Nederland al deels worden toegepast, biedt deze publicatie inzicht in de effecten van een intensivering of een beperking. Gegeven de vrijheid van Nederlandse schoolleiders om een groot deel van hun budget naar eigen inzicht in te zetten, bevat dit boek zowel maatregelen die de overheid kan nemen als maatregelen die schoolleiders kunnen nemen.
Downloads
Hoewel de aandacht in deze publicatie uitgaat naar onderwijsmaatregelen om leerlingen meer vaardigheden aan te leren, levert het Nederlandse onderwijssysteem al relatief vaardige leerlingen af. Het Nederlandse onderwijssysteem is volgens de OESO (2016) een van de beste van de OESO-landen. Dit geldt zowel voor de vaardigheden van scholieren als voor die van volwassenen. In vergelijking met andere landen zijn deze vaardigheden hoog en daarbij gelijker verdeeld. Zo zijn Nederlandse scholieren over de hele linie beter in wiskunde en lezen dan het OESO-gemiddelde. Nederlandse praktijkonderwijsleerlingen hebben qua lezen de grootste voorsprong op andere OESO-praktijkonderwijsleerlingen. In wiskunde hebben Nederlandse leerlingen rond en boven het gemiddelde – vmbo-t’ers en havisten – de grootste voorsprong op hun OESO-collega’s. Ondanks deze goede internationale positie blijkt uit literatuurstudie dat er in Nederland onderwijsmaatregelen te nemen zijn die de vaardigheden van leerlingen verder kunnen laten stijgen.
Uit deze wetenschappelijke literatuurstudie blijkt dat het meest te bereiken is met het:
- gericht coachen van docenten;
- anders indelen van klassen;
- inlopen van leerachterstanden.
Auteurs
