10 oktober 2024

Kiezen voor later: vier visies voor 2050

CPB presenteert nieuwe langetermijnverkenning

Persbericht

De keuzes van nu zijn bepalend voor het Nederland van 2050. In de vandaag verschenen langetermijnverkenning Kiezen voor later: vier visies voor 2050 schetst het Centraal Planbureau (CPB) vier scenario’s die de politiek kunnen helpen die keuzes te maken. CPB-directeur Pieter Hasekamp heeft de verkenning donderdag aangeboden aan minister-president Dick Schoof. De vorige langetermijnverkenning dateert uit 2010.

Langetermijnverkenning aanbieding aan Dick Schoof

Lees het hele persbericht

Met deze publicatie geeft het CPB aanzetten tot een debat over de toekomstige ontwikkeling van de economie en de maatschappij. Een beeld over de prioriteiten op lange termijn is namelijk belangrijk voor de keuzes van nu. De scenario’s laten zien dat er meestal geen ‘gratis’ keuzes zijn: investeren in het een, gaat vaak ten koste van het ander. Tegelijkertijd zijn keuzes essentieel, want hoe langer noodzakelijke maatregelen vooruitgeschoven worden, hoe groter het risico op abrupte en dure aanpassingen.

Breed palet aan inzichten

Het CPB presenteert vier scenario’s: Markt, Autonoom, Duurzaam en Samen. In ieder scenario staat één maatschappijvisie voorop. Vervolgens wordt ieder scenario uitgewerkt voor vijf thema’s: economische ontwikkeling, arbeidsmarkt, sociale zekerheid, zorg en ruimte & wonen. Politici en beleidsmakers kunnen bij het nadenken over toekomstgericht beleid putten uit de gepresenteerde scenario’s en de uitwerking per thema; een breed palet aan inzichten die helpen de gevolgen van beleidskeuzes op de lange termijn in kaart te brengen.

Keerzijdes

De langetermijnverkenning laat zien wat de effecten van consistent beleid kunnen zijn en welke keerzijdes we dan voor lief moeten nemen. Zo wordt in de langetermijnverkenning duidelijk dat kiezen voor meer materiële welvaart (Markt) ook meer ongelijkheid en vervuiling met zich meebrengt. Terwijl kiezen voor meer solidariteit (Samen) ook inhoudt dat er meer belasting betaald moet worden en de pensioenleeftijd sneller stijgt. Meer aandacht voor natuur en leefbaarheid (Duurzaam), brengt met zich mee dat veel producten duurder worden en de overheid meer ingrijpt op persoonlijke keuzes. En als Nederland kiest voor meer zelfvoorziening (Autonoom), is de keerzijde dat de economie amper groeit en sociale voorzieningen soberder zijn.

Directeur Pieter Hasekamp: “De scenario’s zijn geen voorspellingen en presenteren ook geen onderling exclusieve set van beleidsopties, er zijn ook combinaties denkbaar. Deze verkenning laat vooral zien dat aan alle keuzes consequenties vastzitten. Wie vervolgens terugschrikt voor de gevolgen, kan wellicht in de verleiding komen om keuzes dan maar voor zich uit te schuiven. Maar dat doet geen recht aan de omvang van de economische en maatschappelijke uitdagingen die Nederland heeft.”