Saffier 3.0

Het CPB gebruikt Saffier voor analyses en ramingen van de Nederlandse macro-economie op de korte en middellange termijn. Sinds december 2021 hebben we het vernieuwde macro-econometrische model Saffier 3.0 in gebruik. Dit model speelt een grote rol in ramingen zoals het Centraal Economisch Plan (CEP, in het voorjaar) en de Macro Economische Verkenning (MEV, in het najaar). Daarnaast zetten we het model in voor de analyse van de macro-economische effecten van beleid, zoals in de doorrekening van verkiezingsprogramma’s (Keuzes in Kaart) en regeerakkoorden.

Doel en toepassing van Saffier 3.0

Saffier 3.0 is het macromodel van het CPB. We gebruiken het om de macro-economische effecten van beleid door te rekenen. Daarnaast is het de centrale spil in het ramingsproces voor de korte termijn (tot twee jaar) en middellange termijn (tot acht jaar). We zetten Saffier 3.0 ook in voor scenariostudies of onzekerheidsvarianten ter ondersteuning van de kortetermijnramingen. 

Het doel van Saffier 3.0 is een transparant, compact en modern macromodel te hebben dat een beschrijving biedt van de Nederlandse economie en geschikt is voor zowel ramingen als beleidsdoorrekeningen. Saffier 3.0 is een structureel macromodel dat de belangrijkste kanalen beschrijft waarlangs economische schokken doorwerken op de economie. Het gebruik van zo’n structureel macromodel helpt bij het beschrijven en analyseren van de stand van de economie. Het is van belang dat Saffier 3.0 voldoende detail bevat om het model in te kunnen zetten voor zowel ramingen als beleidsdoorrekeningen. De modellering van de onderdelen van Saffier 3.0 sluit aan bij recente inzichten uit de (empirische) wetenschappelijke literatuur. 

Afbakening

Een gouden regel is dat een model alleen nuttig is voor analyses waarvoor het gebouwd is. Saffier 3.0 is ontwikkeld voor de raming van macro-economische variabelen en de analyse van financieel-economische beleidsmaatregelen. Elk model is in opzet een vereenvoudiging van de werkelijkheid. Modeluitkomsten moeten daarom altijd kritisch beschouwd worden. Bijsturingen op basis van inzichten van experts en kennis van de beperkingen van het model zijn onderdeel van het ramings- en doorrekenproces. Bijsturing was bijvoorbeeld nodig om het effect van de coronapandemie op de consumptieve bestedingen te ramen. De standaard consumptievergelijking in het model heeft namelijk geen variabele die het effect van zo’n uitzonderlijke schok weergeeft. 

Het macromodel opereert niet zelfstandig, maar maakt onderdeel uit van een combinatie van complementaire, meer gedetailleerde instrumenten. We gebruiken uitkomsten van gedetailleerde modellen van belastingen en de arbeidsmarkt om het macromodel in en bij te stellen. Op deze manier houden we rekening met de beperkingen van het model.

Hoe  is Saffier 3.0 vormgegeven?

De boekhouding van Saffier 3.0 sluit aan bij de internationaal afgesproken nationale rekeningen die het CBS jaarlijks publiceert. Een meerwaarde van het gebruik van het macromodel bij ramingen is dat het zorgt voor consistentie en aansluiting bij die nationale rekeningen. Het model zorgt ervoor dat bijsturing op basis van expert judgement gebeurt op een consistente wijze.

Het macromodel kan omgaan met de informatie uit andere CPB-modellen. Saffier 3.0 leest inputs in over de internationale economie vanuit NiGEM, het arbeidsaanbod vanuit onder andere MICSIM en beleidsexogenen vanuit ZOEM, Mimosi, EMU en Taxus. Het macromodel bevat met name in het overheidsblok voldoende detail om al deze informatie te kunnen verwerken en de benodigde output te kunnen leveren aan de afnemers. Het is daardoor mogelijk om de beleidsuitgangspunten van de overheid in detail in de raming te verwerken, en om een veelheid aan economische beleidsmaatregelen te kunnen doorrekenen in beleidsanalyses.

Saffier 3.0 is een kwartaalmodel, dat geschat is op kwartaaldata van het CBS over de periode 1996-2019. Het gebruik van recente data zorgt ervoor dat de geschatte vergelijkingen de huidige verbanden weergeven.

Aannames

Saffier modelleert een open economie in een muntunie, die beperkte marktmacht heeft op wereldmarkten. Saffier gaat uit van een trendmatige groei voor de productiviteit van arbeid en kapitaal die buiten het model bepaald wordt (exogeen). Daardoor kan het model niet gebruikt worden om de effecten van (overheids)investeringen in bijvoorbeeld onderwijs of infrastructuur op het groeipotentieel van de Nederlandse economie te simuleren. De effecten van beleidsmaatregelen zijn, tot op zekere hoogte, symmetrisch en lineair. Symmetrisch betekent dat de omvang van het effect van bijvoorbeeld een lastenverzwaring gelijk is aan die van een lastenverlichting, met een omgekeerd teken. Lineair betekent dat een maatregel die twee keer zo groot is, een twee keer zo groot effect heeft in het model. Daarom is het model ook minder geschikt voor het doorrekenen van grote (gestapelde) impulsen (zonder bijsturing door experts). Een implicatie van deze eigenschap is ook dat begrotingsmultipliers gelijk zijn in hoog- en laagconjunctuur. Indien niet-lineaire effecten van grote impulsen worden verwacht, is een bijsturing van de modelinput nodig. Daarnaast houdt Saffier 3.0 in beperkte mate rekening met heterogeniteit bij huishoudens en bedrijven.