Publieke onderzoeksfinanciering: de voor- en nadelen van verschillende financieringsmethoden
Voordelen competitieve financiering onderzoek niet evident
In Nederland wordt ongeveer de helft van het publieke onderzoeksbudget toegekend op basis van competitie tussen onderzoekers of instellingen, de andere helft via vaste financiering. Beide vormen hebben voor- en nadelen. Wetenschappelijk onderzoek heeft verschillende doelen met bijbehorende geschikte financieringsvormen. Het gebruik van algemene richtlijnen voor financieringsvormen verdient dan ook geen aanbeveling, concluderen onderzoekers Ryanne van Dalen, Roel van Elk en Daniel van Vuuren in de vandaag verschenen CPB Policy Brief 'Publieke onderzoeksfinanciering: de voor- en nadelen van verschillende financieringsmethoden'.
De wijze waarop publieke middelen voor onderzoek worden verdeeld, verschilt internationaal aanzienlijk. Landen die meer gebruik maken van competitieve financiering kennen geen hogere onderzoeksproductiviteit dan landen die meer gebruik maken van vaste financiering. Algemene normen doen ook geen recht aan de heterogeniteit van het onderzoek tussen landen. De voor-en nadelen van iedere financieringsvorm vragen om een goede afstemming met het specifieke type onderzoek dat gedaan moet worden.
Vaste financiering is bij uitstek geschikt voor fundamenteel onderzoek. De zekerheid die het biedt sluit goed aan bij het lange termijn karakter. Daarnaast stimuleert het risicovol innovatief onderzoek, door de tolerantie voor vroegtijdige mislukkingen en lange termijn commitment. Een nadeel van vaste financiering is dat het geen expliciete prikkel geeft om productief te blijven.
Specifieke vormen van competitieve financiering kunnen worden toegepast om te sturen op onderzoeksthema, maximale kwaliteit van onderzoeksvoorstellen of een hoge onderzoeksproductiviteit. Nadelen zijn de kosten van de beoordelingsprocedures en de tijd die gemoeid is met het schrijven van voorstellen. Ook kan het leiden tot strategisch gedrag van onderzoekers, zoals verwaarlozing van niet-gemeten output.
Contactpersonen
Beide vormen van financiering hebben voor- en nadelen.
Lees ook het bijbehorende persbericht.
Een algemene norm voor competitieve financiering – zoals aanbevolen door een expertgroep van de Europese Commissie – kan niet empirisch worden onderbouwd. Landen met meer competitieve financiering kennen geen hogere onderzoeksproductiviteit dan andere landen. Een algemene norm doet bovendien geen recht aan de heterogeniteit tussen landen. De optimale financieringsmix is afhankelijk van het onderzoeksportfolio van een land.
Vaste financiering is bij uitstek geschikt voor fundamenteel onderzoek. De zekerheid die het biedt sluit goed aan bij het lange termijn karakter. Daarnaast stimuleert het risicovol innovatief onderzoek, door de tolerantie voor vroegtijdige mislukkingen en lange termijn commitment. Specifieke vormen van competitieve financiering kunnen worden toegepast om te sturen op onderzoeksthema, maximale kwaliteit van onderzoeksvoorstellen of een hoge onderzoeksproductiviteit. Iedere vorm kent echter zijn eigen nadelen, zoals kosten voor beoordelingsprocedures en het schrijven van voorstellen en strategisch gedrag van onderzoekers. Of de voordelen opwegen tegen de nadelen is afhankelijk van de specifieke context.
