De arbeidsmarktpositie van oudere werknemers in Nederland: Een analyse van de perspectieven in verschillende beroepen
Afstemming arbeidsmarktinstituties biedt kansen om ouderen aan het werk te houden
Lees ook het CPB Achtergronddocument 'Arbeidsmarkt Ouderen en Duurzame Inzetbaarheid' en CPB Discussion Paper 234 'De arbeidsmarktpositie van oudere werknemers in Nederland: ...'.
Een betere afstemming van arbeidsmarktinstituties zorgt ervoor dat werkgevers en werknemers beter rekening houden met de maatschappelijke baten en kosten van werk en werkloosheid. Investeringen in duurzame inzetbaarheid zullen werknemers vanaf leeftijd 55 motiveren om langer aan het werk te blijven en pensionering uit te stellen. Dit schrijven Rob Euwals en Bas ter Weel in de vandaag verschenen CPB Policy Brief 2013/02 ‘Ouderen aan het werk’.
De werkgelegenheid van 55-plussers in Nederland is de afgelopen jaren sterk gestegen als gevolg van de vergrijzing van de beroepsbevolking en de toenemende participatie van ouderen. Desondanks kent de arbeidsmarkt nog veel belemmeringen om dit aantal verder te verhogen: oudere werklozen hebben een lage kans op werkhervatting, ouderen investeren te weinig in kennis en de arbeidsmobiliteit van werkende ouderen is gering.
De CPB Policy Brief introduceert diverse beleidsopties om deze belemmeringen te verminderen. Invoering van premiedifferentiatie in de vorm van een hogere WW-premie voor werkgevers die veel mensen ontslaan, is hiervan een voorbeeld. Als alternatief zou de huidige ontslagbescherming kunnen worden vervangen door een aan de overheid te betalen ontslagbelasting, gecombineerd met een aannamesubsidie, die wordt uitgekeerd bij het in dienst nemen van oudere uitkeringsgerechtigden. Een goede onderlinge afstemming van instituties is daarbij belangrijk om ongewenste neveneffecten te voorkomen.
Goede afspraken tussen werkgevers en werknemers over (bij)scholing en over de mogelijkheden voor aanpassing of ontbinding van het arbeidscontract zijn van belang om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren. Bij die afspraken moet ook ruimte zijn voor ontslagvergoedingen, afgestemd op de specifieke situatie. Bij het maken van geloofwaardige afspraken kan de overheid eventueel ondersteuning bieden.
Contactpersonen
Lees ook CPB Policy Brief 2013/02 'Ouderen aan het werk' en CPB Achtergronddocument 'Arbeidsmarkt Ouderen en Duurzame Inzetbaarheid'en Netspar-publicatie 'Employability and the labour market for older workers in the Netherlands' (Panel paper 43, november 2014).
Dit onderzoek analyseert veranderingen in de arbeidsmarktperspectieven van oudere werknemers in Nederland in de periode 1996-2010. Dit is een Engelstalige publicatie.
Het standaard analysekader voorspelt dat door afschrijvingen van menselijk kapitaal de arbeidsmobiliteit afneemt als werknemers ouder worden. In dit paper meten en interpreteren we hoe veranderende baankansen tussen 96 beroepen verschillende leeftijdsgroepen en verschillende types werknemers hebben beïnvloed.
Oudere werknemers werken vaker in beroepen die een werkgelegenheidsafname hebben ervaren. Ook werken oudere werknemers vaker in beroepen waarin minder hoogopgeleiden werken en in beroepen die onder druk staan om naar het buitenland te worden verplaatst. Tenslotte bestaat de inhoud van het werk vaker uit routinematig werkzaamheden en werkzaamheden die een lagere voldoening geven. Dit wordt al geobserveerd voor werknemers vanaf 40 jaar. Het feit dat oudere werknemers in krimpende beroepen werken, is consistent met een marktuitkomst, omdat hun capaciteiten eerder zijn gevormd en beter passen bij die beroepen. Maar als het werk verschraalt en minder voldoening geeft, is het minder aantrekkelijk om te blijven werken of pensionering uit te stellen.
