Het draait om de verdeling van taken: een andere kijk op werkgelegenheid
Globalisering vereist nieuwe benadering arbeidsmarktbeleid
Onder invloed van informatie- en communicatietechnologie (ICT) is krimp en groei op de arbeidsmarkt steeds meer gerelateerd aan specifieke taken. Dit inzicht vereist dat arbeidsmarktontwikkelingen in het vervolg vanuit de invalshoek van taken worden benaderd.
Dat concluderen de onderzoekers Semih Akcomak, Lex Borghans en Bas ter Weel in het CPB Discussion Paper 161 'Measuring and interpreting trends in the division of labour in the Netherlands'. Dit is een coproductie van het CPB en het Netwerk Sociale Innovatie van de Universiteit Maastricht. Het onderzoek is gebaseerd op een analyse van de grootste beroepen in Nederland, waarbij de werkprocessen in 33 taken zijn onderverdeeld.
De onderzoekers wijzen erop dat taken zoals analyseren en problemen oplossen sterk verankerd zijn in het Nederlandse takenpakket. Deze zijn minder goed uit te besteden. Makkelijk afsplitsbaar zijn taken die om fysieke kracht en uithoudingsvermogen vragen, maar bijvoorbeeld ook taken die te maken hebben met rekenen en het uitvoeren van (statistische) analyses. In Nederland is de afgelopen jaren werkgelegenheid verloren gegaan in beroepen met afsplitsbare taken en er is werk bijgekomen in beroepen met niet uit te besteden taken. Dit heeft verschuivingen in de gehele werkgelegenheid en binnen werkpakketten in bepaalde beroepen tot gevolg. Maar de totale werkgelegenheid is sterk gestegen.
Het onderzoek bevestigt de cruciale invloed van ICT op dit proces. Door ICT-toepassingen zijn transactiekosten gedaald en is de productiviteit gestegen. Handel vindt bijvoorbeeld steeds meer plaats op basis van intermediaire goederen, waardoor productieprocessen steeds complexer worden. Voor beleidsmakers is het moeilijk om hierop zicht te krijgen. Waar voorheen hele bedrijfstakken verdwenen of tot bloei kwamen, gaat het nu om specifieke taken. Het is van belang dat arbeidsmarktontwikkelingen vanuit deze veranderde situatie worden gevolgd, waarvoor overigens een andere wijze van dataverzameling vereist is.
Een uitgebreide Nederlandse samenvatting is te vinden op de website www.mejudice.nl.
Als gevolg van globalisering neemt wereldwijd de concurrentie toe. Dit gaat gepaard met veranderingen op de arbeidsmarkt; recentelijk vooral met veranderingen in de verdeling van taken. Deze publicatie is Engelstalig.
In dit onderzoek laten we op basis van een aantal indicatoren trends zien in de Nederlandse werkgelegenheid in de periode 1996-2005. We laten zien dat veranderingen in de manier waarop taken worden verdeeld op drie verschillende niveaus plaatsvinden: tussen werknemers, tussen sectoren en tussen landen/productielocaties.
Op ieder niveau wordt de verdeling van taken bepaald door een evenwicht van krachten die taken aan elkaar vastplakken en krachten die ze proberen los te weken. Communicatiekosten zijn de belangrijkste kracht om taken vast te plakken, terwijl relatieve voordelen de belangrijkste kracht zijn om te specialiseren.
Onze bevindingen laten zien dat de gemiddelde Nederlandse werknemer zich is gaan specialiseren en minder taken is gaan uitvoeren. Het werk is meer opgeknipt in kleine stukjes en werknemers zijn gemiddeld meer gaan communiceren in hun werk. Deze ontwikkelingen kunnen een deel van de veranderingen in de structuur van de werkgelegenheid in Nederland verklaren, zowel tussen beroepen als tussen sectoren. Ook op het ruimtelijke niveau zijn we met dit raamwerk in staat een deel van de trend richting uitbesteding van werk naar het buitenland te verklaren.
Lees ook het artikel dat de auteurs naar aanleiding van deze studie hebben geschreven voor Me Judice.
Downloads
