Arbeidsmarktpolarisatie op regionaal niveau
Lager aandeel banen middeninkomens meest zichtbaar in de Randstad
Er was tot nu toe nog weinig bekend over de regionale verschillen bij het wegvallen van banen. Dat is de reden waarom het Centraal Planbureau en de Rijksuniversiteit Groningen nader onderzoek deden.
Ook is onderzocht wat de trend van toenemende polarisatie verklaart. Dat blijkt vooral het gevolg te zijn van technologische vooruitgang. Het aandeel banen dat vooral uit routinematige taken bestaat, is de laatste jaren afgenomen. De werkgelegenheid in beroepen waarin analytische of communicatieve vaardigheden een belangrijke rol spelen, is gegroeid. Het wegvallend aandeel banen in het midden is in Nederland overigens beperkt in vergelijking met andere landen, zoals bleek uit eerder onderzoek in 2015 van het CPB: ‘Baanpolarisatie in Nederland’.
Figuur 1 Overzicht van polarisatie van arbeidsmarktregio’s
De laatste decennia is in veel ontwikkelde landen sprake van arbeidsmarktpolarisatie. Dit is de trend waarin de werkgelegenheid in de laagst en hoogst betaalde beroepen in aandeel toeneemt ten koste van banen in het middensegment. Ook in Nederland speelt arbeidsmarktpolarisatie een rol, hoewel de mate van polarisatie in internationaal opzicht beperkt is (Van den Berge en Ter Weel, 2015). Echter, er is nog weinig bekend over de regionale dimensie van arbeidsmarktpolarisatie, die het onderwerp van deze studie vormt.
Op basis van CBS-microdata (zie onderstaande figuur) wordt duidelijk dat er significante verschillen zijn in de mate van arbeidsmarktpolarisatie tussen de Nederlandse provincies en arbeidsmarktregio’s. Polarisatie is het meest zichtbaar in de Randstad: drie van de vier grote stedelijke regio’s zijn daar gepolariseerd. Verdere analyse laat zien dat polarisatie vooral voorkomt in steden, waarbij in dichtbevolkte gebieden en steden vaker polarisatie zichtbaar is. Desalniettemin is de link met verstedelijking niet het hele verhaal, aangezien sommige perifeer gelegen gebieden, zoals Groningen en Friesland, ook gepolariseerd zijn.
Daarnaast laten we zien dat de zogeheten routinization hypothesis een verklaring kan zijn voor polarisatie in het algemeen. De werkgelegenheid in banen die vooral uit routinematige taken bestaan, is in de laatste jaren in aandeel afgenomen, terwijl de werkgelegenheid in beroepen waarin analytische of communicatieve vaardigheden een belangrijke rol spelen, juist is gegroeid.
Overzicht van polarisatie van arbeidsmarktregio’s