‘Check van verkiezingsbeloften is belangrijk voor kiezer’

Toen Jason Jacques van het Canadese Parlementair budgetbureau dit jaar begon aan de doorrekening van verkiezingsprogramma’s, vond hij het maar een saaie klus. “Dit zal alleen politieke partijen interesseren”, dacht hij. “Maar we publiceerden de resultaten op onze website en ik was verbijsterd door alle belangstelling”, vertelde hij deze week op de conferentie ‘Election costings around the world’ in Den Haag. 

“De media stonden er vol van en er werd meteen enorm veel door burgers gereageerd via twitter. Het ging vooral over het voorstel voor een ‘wealth tax’. Het had een goed effect op de politieke debatten. Er werd minder gediscussieerd over cijfers.” In Canada was de doorrekening een primeur. “We hebben veel aan het CPB gehad. Het voorbeeld van Keuzes in Kaart was voor ons essentieel.” 

Zware maanden
Ook het Belgische federaal planbureau heeft dit jaar voor het eerst vóór de verkiezingen het resultaat berekend van de plannen van politieke partijen. Wat zou het effect zijn op onder meer werkloosheid, koopkracht en overheidsfinanciën? De Belg Igor Lebrun verhaalde tijdens de conferentie van het Centraal Planbureau (CPB) over de “zeer zware” maanden die hij achter de rug heeft. Onze parlementsleden hebben gekeken naar Keuzes in Kaart van het CPB. Ze hebben ons bij wet verplicht om ook doorrekeningen uit te voeren.”

Lebrun: “We moesten echt taken opzij zetten en vakantiedagen opschorten. De verwachtingen van onze politici waren zeer hoog. Ze vergeleken ons werk met de Keuzes in Kaart van nu en niet van 1986 toen het CPB ermee begon. Maar we zijn tevreden. We kregen veel media-aandacht. Onze gegevens zijn vaak aangehaald.” 

Niet altijd blij
Ex-politicus Jeroen Dijsselbloem gaf toe dat hij in campagnetijd niet altijd blij was met de CPB-doorrekeningen van het PvdA-programma. “Zo sloegen onze tegenstanders ons in 2012 om de oren met het feit dat onze plannen de werkgelegenheid lieten afnemen.” Hij zei ook dat planbureaus een belangrijke bondgenoot zijn voor de kiezer om eerlijke antwoorden van politici te krijgen.

Journalist Frank Hendrickx van de Volkskrant noemde Keuzes in Kaart “een heel nuttig naslagwerk. Ik las bijvoorbeeld dat een flat taks enorme effecten heeft op de inkomstenverschillen. Partijen die daarvoor pleiten, vraag ik: ‘Nemen jullie dat op de koop toe?’ En de SP pleitte voor verlaging van de aow-leeftijd. Uit de doorrekening van het CPB bleek het te gaan om een inkomensafhankelijke aow. Dat zie je anders niet.” 

Lees ook het Volkskrant-artikel 'Wat het Centraal Planbureau de wereld te bieden heeft'.