Royale aandacht voor brede welvaart

Breed is beter

Brede welvaart staat in steeds grotere belangstelling van de politiek, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. En terecht naar mijn idee. Want breed is beter. Brede welvaart heeft oog voor effecten van beleid op economie, planeet en mens en draagt zo bij aan een welvarende, duurzame en inclusieve samenleving. En wellicht was dat ook de reden dat de koning en minister Kaag de drie planbureaus bezochten om bijgepraat te worden over deze brede blik.

Het bezoek herkende zich in onze ambities om de overheid een breder palet aan informatie te bieden, zodat regering en parlement beter kunnen sturen op brede welvaart. Ik vind het dan ook bemoedigend dat het kabinet vorig jaar in de Miljoenennota het belang van de brede blik op de welvaart in ons land omarmde.  

1+1+1=8

Gezamenlijk kunnen we meer – dat is onze interpretatie van “één voor allen en allen voor één”. Brede welvaart integreert de domeinen van het CPB, SCP en PBL en daarom wordt er ook intensief samengewerkt om het thema brede welvaart van de grond te krijgen. 

We hebben gezamenlijk acht thema’s van brede welvaart gedefinieerd in onze voortgangsrapportage om de brede blik vorm te geven. Deze thema’s zijn: 1) subjectief welzijn, 2) gezondheid, 3) consumptie en inkomen, 4) onderwijs en opleiding, 5) ruimtelijke samenhang en kwaliteit, 6) economisch kapitaal, 7) natuurlijk kapitaal en 8) sociaal kapitaal. Kunst is natuurlijk om deze thema’s concreet te maken. 

Zo gaan we dit jaar een bredewelvaartsanalyse uitvoeren over de plannen van de overheid om 2,5 miljoen woningen te isoleren tot en met 2030. Dat raakt niet alleen de CO2-uitstoot, maar ook bijvoorbeeld het inkomen, de gezondheid en woongenot van mensen. Als sommige woningen wel en anderen niet worden geïsoleerd kan dat ook gevolgen hebben voor de inclusiviteit van de energietransitie. Met het analysekader, dat we nu ontwikkelen, kunnen de planbureaus de politiek straks integraal voeden om evenwichtige keuzes te maken.

Daarbij kunnen de planbureaus putten uit een rijke traditie van onderzoek naar verschillende deelaspecten van welvaart. Zo hebben onderzoekers tijdens het werkbezoek de koning en de minister bij kunnen praten over de sociaaleconomische effecten van het stikstofbeleid en over bereikbaarheidsarmoede, over wat we weten van de sociale cohesie in ons land en over de kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs. 

Belang voor de burger

Een bredewelvaartsperspectief heeft alleen toegevoegde waarde als het bijdraagt aan een beter leven voor de burger. Ik neem mee uit het gesprek over dit thema tussen de koning, minister Kaag, de directeuren van de planbureaus en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties dat het cruciaal is om vanuit de lens van inclusie en duurzaamheid oog te hebben voor de burger. 

Zo moeten we bijzondere aandacht hebben voor mensen in armoede en in schulden. Net als voor mensen met gezondheidsproblemen. Ook zij die nu nog niet mogen of niet kunnen stemmen, moeten we horen. De huidige generatie jongeren heeft al minder baanzekerheid, vaker een lager inkomen dan hun ouders en veel moeite de woningmarkt te betreden. En daar komen de gevolgen van klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit nog bovenop.

Stuk voor stuk lessen die weer inspireren om de verschillende kanten te blijven horen over hoe het bredewelvaartsperspectief onze maatschappelijke problemen effectief het hoofd kan bieden. We gaan als gezamenlijke planbureaus – allen voor één, zou ik haast willen zeggen – vol energie met de opgedane inzichten aan de slag.

Stefan Thewissen