Startnotitie Keuzes in Kaart 2025-2028

Het CPB biedt politieke partijen de mogelijkheid om de economische gevolgen van verkiezingsprogramma’s te laten doorrekenen. De doorrekening van verkiezingsprogramma’s, ‘Keuzes in Kaart’ (KiK), staat inmiddels in een langjarige traditie, die ook internationaal navolging heeft gekregen. Het betreft een doorrekening van budgettaire en macro-economische gevolgen van beleid. Deze gevolgen vormen een belangrijk, maar zeker niet het enige element in de brede welvaartsafweging die bij verkiezingen voorligt. De doorrekening beoogt geen stemwijzer te zijn, het is een hulpmiddel om de economische gevolgen van beleidskeuzes van partijen consistent, in onderlinge samenhang en in vergelijking tot anderen te overzien en te presenteren. Deze notitie geeft meer informatie over het proces en de wijze van doorrekening in de elfde editie van Keuzes in Kaart, die op 8 november zal verschijnen ten behoeve van de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023.

Lees ook de Veelgestelde vragen over doorrekenen verkiezingsprogramma’s.

Related publications

This publication is in Dutch, there is no English translation!

August 2, 2023

Macro-economische en budgettaire effecten van beleidsvarianten met Saffier 3.0

In deze CPB-publicatie bespreken we de macro-economische en budgettaire effecten op middellange termijn van acht beleidsmaatregelen. Hierdoor krijgen lezers inzicht in de werking van het model Saffier 3.0, waarmee het CPB de effecten van dit soort impulsen berekent.

Deze set van beleidsvarianten bevat impulsen op de belangrijkste onderdelen van de inkomsten- en uitgavenkant van de overheidsbegroting. Alle impulsen verbeteren het EMU-saldo, het verschil tussen de totale inkomsten en uitgaven van de overheid. Daarnaast is een verhoging van het minimumloon doorgerekend.

Het uiteindelijke effect van een impuls wijkt af van de gegeven impuls vanwege doorwerkingseffecten. Dit is het duidelijkst zichtbaar bij effecten op het EMU-saldo. Doorwerkingseffecten zijn de veranderingen van het EMU-saldo die het gevolg zijn van de macro-economische doorwerking van een maatregel. Bij een doorwerkingseffect kan er sprake zijn van een verbetering of een verslechtering van het uiteindelijke EMU-saldo ten opzichte van het initiële EMU-saldo. Wanneer bijvoorbeeld de belastingen worden verhoogd, leidt dit tot een lagere economische groei en hogere werkloosheid. Hierdoor nemen de belastinginkomsten af en de uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen toe. De initiële verbetering van het EMU-saldo wordt minder.