Nulmeting van de evaluatie van de arbeidsmarkttoelage Nationaal Programma Onderwijs

De arbeidsmarkttoelage is een aanvulling op het salaris van personeel op scholen waar relatief veel leerlingen zitten met een vergroot risico op onderwijsachterstanden. Het doel van de arbeidsmarkttoelage is om het werken op deze scholen aantrekkelijker te maken. Het CPB onderzoekt de komende jaren de effecten van de arbeidsmarkttoelage op de arbeidsmarkt voor leraren. Deze nulmeting is de eerste fase van het onderzoek, waarin we beoordelen of de beoogde onderzoeksmethode kansrijk is. We concluderen dat de beoogde onderzoeksmethode kansrijk lijkt voor onderzoek naar het effect in het basis- en voortgezet onderwijs.

De arbeidsmarkttoelage is onderdeel van het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs). Het doel van het NP Onderwijs is om scholen te ondersteunen bij het inhalen van de door de coronacrisis opgelopen leervertraging en/of vertragingen op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling. De arbeidsmarkttoelage is bedoeld om personeel extra te belonen op de 15% scholen waar relatief veel leerlingen zitten met een vergroot risico op onderwijsachterstanden. Scholen met meer leerlingen met een risico op onderwijsachterstanden hebben gemiddeld meer last van het lerarentekort, terwijl deze leerlingen gemiddeld ook meer leervertraging hebben opgelopen tijdens de coronacrisis. De huidige maatregel is tijdelijk met een looptijd van twee jaar. In het onderwijsakkoord van april 2022 hebben de sociale partners en het ministerie van OCW echter afgesproken structureel geld beschikbaar te stellen voor een arbeidsmarkttoelage en daar cao-afspraken over te maken. De precieze invulling is echter nog onbekend.

Het CPB gaat de komende jaren de effecten onderzoeken van de arbeidsmarkttoelage op de arbeidsmarkt voor leraren (bijvoorbeeld de mobiliteit en de gewerkte uren van leraren). De beoogde methode is een regression discontinuity design (RD-methode). Deze methode benut de toewijzingsindicator (de relatieve achterstandsscore) om een betrouwbare controlegroep samen te stellen. Het idee achter de methode is dat we scholen die de arbeidsmarkttoelage nét wel hebben ontvangen, vergelijken met scholen die de arbeidsmarkttoelage nét niet hebben ontvangen. De reden dat we deze methode wilden/willen gebruiken is omdat het in theorie de meest geschikte methode is om het causale effect van de arbeidsmarkttoelage te schatten. Mits aan een aantal belangrijke voorwaarden wordt voldaan en juist dat laatste bekijken we in deze publicatie.