Duurzaamheid is ook een verzekering

Lees ook de publicatie 'Stresstest kosten van levensonderhoud'.

Het roer om

De Europese en Nederlandse economie lijken de komende decennia het roer te gaan omzetten qua gebruik van fossiele brandstoffen. De reden hiervoor is om ons te beschermen tegen de risico’s van de opwarming van de aarde en van extreem weer. Het Europese klimaatpakket Fit for 55 is een ijkpunt voor Europa (en daarmee Nederland) voor het realiseren van de klimaatdoelen. Als welvarend Europa en Nederland dragen we hierdoor bij aan de ontwikkeling van de benodigde technologie om de energietransitie mogelijk te maken en betaalbaar te houden. Eerst in Europa en Nederland, hopelijk gevolgd door de rest van de wereld. Het coalitieakkoord van eind 2021 en het daaruit volgende Ontwerp Beleidsprogramma Klimaat uit juni 2022 geeft de Nederlandse invulling van de klimaatambities. 

Extra stimulans 

De huidige fors gestegen gas- en elektriciteitsprijzen zijn een ramp voor veel huishoudens en bedrijven. Desondanks brengen ze het halen van klimaatdoelen dichterbij. Op korte termijn kunnen kosten en emissies bespaard worden door minder te gebruiken. Niet een heel innovatieve gedachte op de komende ‘Duurzame Dinsdag’ (dinsdag 6 september), maar het helpt wel. Een eerste indicatie hiervoor is dat Nederland in het eerste kwartaal van 2022 11% minder broeikasgassen heeft uitgestoten dan in het door corona geplaagde eerste kwartaal van 2021. Op de langere termijn maken hoge energieprijzen duurzame energie relatief nog aantrekkelijker. Een belangrijke rol hierbij is weggelegd voor de plannen om ongeveer 21 gigawatt aan wind op zee te realiseren rond 2030.

Middel tegen plotse hoge energieprijzen

Nu is het uiteraard te kort door de bocht om te veronderstellen dat de huidige gas- en elektriciteitsprijzen zo hoog blijven als nu. Toonaangevende ramingen uit 2021 zoals de Klimaat- en energieverkenning van het PBL en World Energy Outlook-scenario’s van de International Energy Agency (IEA) geven een veel rooskleuriger voorspelling voor de komende decennia. Maar laten we als planbureaus zeker ook openstaan voor de nieuwe inzichten door de recente hoge energieprijzen. We willen namelijk ook met een brede welvaartsbril kijken naar economische vraagstukken. 

Duurzaamheid beschermt ons niet alleen tegen klimaatrisico’s, maar geeft ook een bescherming tegen het risico van niet voorspelde en onvoorspelbare hoge fossiele energieprijzen. Wat exact de waarde van het afdekken van dit risico is, kan ik niet voorrekenen. Maar dat dit een duidelijk baat is van het opwekken van duurzame energie staat voor mij als een paal (lees: windmolen) boven water. Als die 21 gigawatt aan windmolens op zee draaien rond 2030 dan heeft dit een flink effect op het afdekken van dit economische risico. En uiteraard voorkomt dit klimaatschade: het doel waarvoor de maatregelen genomen worden.

Wat ikzelf kan doen om mijn risico op hoge energieprijzen af te dekken? Diep in de derde helft kwam het idee naar boven om onze tieners twee euro per douchebeurt te vragen! Maar eenmaal thuis heb ik snel offertes aangevraagd voor zonnepanelen. Ik ben namelijk in de gelukkige situatie dat ik eigenaar ben van een rijtjeshuis met dak. Dat beperkt mijn blootstelling aan toekomstige risico’s op hoge elektriciteitsprijzen aanzienlijk. De levertijden uit de offertes tonen aan dat ik niet de enige ben die op dat idee is gekomen. Maar dat is geen probleem. Wat me wel zorgen baart, is de impact van de torenhoge prijzen op de mensen die een zeer krap budget hebben. Wat op korte termijn te doen voor bewoners van slecht geïsoleerde sociale huurwoningen of anderszins die niet snel kunnen isoleren of zonnepanelen plaatsen, is en blijft een belangrijke beleidsvraag. Op maar zeker ook nog lange tijd na Duurzame Dinsdag.

Peter Zwaneveld