De ‘uniforme’ scenarioset voor pensioenberekeningen

Een commissie van onafhankelijke deskundigen gaat zich binnenkort buigen over een nieuwe uniforme scenarioset voor pensioenen. De huidige uniforme scenarioset wordt gebruikt voor de communicatie over pensioenverwachtingen richting deelnemers. Pensioenfondsen gebruiken deze set ook bij de jaarlijkse haalbaarheidstoets. Na de invoering van het nieuwe pensioenstelsel gaat de set een nog belangrijkere rol spelen. Die zal dan onder andere gebruikt worden voor de bepaling van de fiscale premiegrens en het bewaken van de balans tussen de doelstelling en de premie. Daarom is het belangrijk om de gemaakte aannames in de nieuwe uniforme scenarioset goed te onderbouwen. Dit achtergronddocument beschrijft de aannames bij de huidige uniforme scenarioset en geeft een aantal voorbeelden van andere aannames die overwogen kunnen worden bij het maken van de nieuwe uniforme scenarioset.

De huidige scenarioset is gebaseerd op het model zoals dat door Koijen, Nijman en Werker (2010) is ontwikkeld, het KNW-model. Op dit moment bepalen expert-oordelen voor inflatie, rente en aandelenrendement een van de belangrijkste uitkomsten: het mediane verwachte pensioen. De goed- en slechtweerscenario’s rondom dit mediane pensioenscenario worden deels bepaald door expert-oordelen en deels door de model- en datakeuze. Daarbij komt dat enkel risico’s die aanwezig zijn in de data of in de handmatig opgelegde randvoorwaarden in de set zullen voorkomen. Grote structurele veranderingen in de economie vormen geen onderdeel van de scenarioset.

Een goede onderbouwing en analyse van de scenarioset is niet eenvoudig, maar wel een cruciale opdracht voor een volgende Commissie Parameters. De aannames in de huidige scenarioset zijn verdedigbaar, maar andere aannames kunnen ook goed gebruikt worden. Als verschillende aannames plausibel worden geacht is het extra belangrijk om de gemaakte keuzes in de scenarioset(s) uit te leggen, net als het benoemen van mogelijke beperkingen van het gebruik van deze scenarioset(s).

Vragen en antwoorden

Welke invloed heeft de uniforme scenarioset in het huidige pensioenstelsel op kortingen en indexaties?
De uniforme scenarioset heeft geen invloed op kortingen en indexaties in het huidige pensioencontract: de dekkingsgraad van een pensioenfonds is hiervoor bepalend en die wordt bepaald op basis van de rekenrente, pensioentoezeggingen en de actuele marktwaarde van bezittingen.

Welke invloed heeft de uniforme scenarioset op het huidige beleggingsbeleid van pensioenfondsen?
De Nederlandsche Bank vermeldt expliciet op haar website dat de uniforme scenarioset niet is ontworpen voor het bepalen van de invulling van het beleggingsbeleid. Pensioenfondsen maken daarvoor eigen ALM-studies.