Een wereld zonder banken? Marktfinanciering en bankfinanciering in perspectief
Lees ook het bijbehorende persbericht en achtergronddocument.
Voor het Nederlandse bedrijfsleven vormt bankfinanciering de belangrijkste bron van externe financiering. In het mkb is het geschat aandeel zelfs 80%. Zoals de Grote Recessie illustreerde, raakt een financiële crisis de economische groei en de financiële stabiliteit harder in bankgeoriënteerde landen. In landen met een meer marktgeoriënteerd financieel systeem kunnen bedrijven makkelijker overschakelen van bank- naar marktfinanciering op het moment dat banken in de problemen komen, waardoor zulke landen ook sneller herstellen na een financiële crisis.
In een marktgeoriënteerd stelsel kunnen risicovolle start-ups zich makkelijker financieren en daardoor doorgroeien. In zowel bank- als marktgeoriënteerde systemen is het voor kleine bedrijven lastig om aan financiering te komen. In bankgebaseerde systemen spelen de relatief hoge kosten voor banken een rol bij het verstrekken van leningen aan kleine bedrijven, in marktgeoriënteerde systemen geldt dit voor de hoge kosten van toegang tot de markt.
Banken selecteren te risicovolle investeringen uit en monitoren of bedrijven risico’s binnen de perken houden. Deze prikkels voor prudent gedrag zullen bij meer marktfinanciering uit andere bronnen moeten komen, zoals een hoger eigen vermogen van bedrijven. Ook moet er voldoende animo zijn om risicodragend kapitaal aan te houden: hier helpen bijvoorbeeld liquide markten. Meer eigen vermogen en meer liquide markten ontstaan niet zomaar. Om dit te faciliteren kan de Nederlandse overheid de fiscale stimulans voor schuldfinanciering verminderen. Daarnaast kunnen Europese beleidsmakers marktfinanciering voor bedrijven toegankelijker maken door krachtig in te zetten op harmonisering van faillissementswetgeving binnen Europa. De overheid kan de transactiekosten op de kapitaalmarkten verlagen door investeerdersbescherming binnen Europa te harmoniseren en een centraal kredietregister kan de transparantie vergroten. In de transitie naar meer marktfinanciering kan de Nederlandse overheid de opbouw van eigen vermogen bij bedrijven versnellen via tijdelijke overheidsparticipatie in equityfondsen. Deze worden hierdoor vergroot.
