Trends in gezondheid en zorg
Zorguitgaven blijven stijgen
In het meest positieve scenario dat het CPB heeft opgesteld, stijgt de levensverwachting naar 89 jaar. Maar betere zorg heeft wel een prijs in de vorm van hogere lasten, die beleidsmakers voor keuzes stellen over de omvang en de financiering van de zorg. Dit concluderen Albert van der Horst, Frank van Erp en Jasper de Jong in de vandaag verschenen CPB Policy Brief 2011/11 'Trends in Gezondheid en Zorg'.
De auteurs benadrukken dat zorg waardevol is, omdat het bijdraagt aan een goede gezondheid en kwaliteit van het leven. Een goede gezondheid stelt mensen in staat een opleiding te volgen, te werken en daarmee een inkomen te verdienen. Daarvan profiteert de maatschappij als geheel. Maar zorg is niet gratis.
De zorguitgaven zijn sinds 1972 onafgebroken gestegen, van 8 percent naar 13 percent van het bbp. De auteurs concluderen op basis van omgevingsscenario’s voor de toekomst dat in 2040 tussen 19% en 31% van het bbp aan zorg wordt besteed. Die stijging wordt voor een deel veroorzaakt door de vergrijzing, want ouderen vragen meer zorg. Maar dat is niet hele verklaring. In iedere levensfase neemt de zorgconsumptie toe, door betere en duurdere zorg.
Op dit moment worden de zorgkosten voor het grootste deel collectief georganiseerd en gefinancierd. Hierdoor draagt een modaal gezin op dit moment bijna een kwart van zijn inkomen af aan zorgpremies. Dit kan in 2040 oplopen tot tussen 30% en 45% van het inkomen. Deze stijgende uitgaven kunnen de solidariteit in de zorg, tussen jong en oud en arm en rijk, op termijn onder druk zetten.
Beleidsmakers komen daarom voor belangrijke keuzes te staan, vooral als de zorgconsumptie hard groeit. Bijvoorbeeld hoeveel de zorg mag groeien ten koste van andere collectieve of private uitgaven. Of de manier waarop de groei van de zorg eventueel wordt afgeremd: door het pakket van collectieve zorg te beperken, of door patiënten hogere eigen bijdragen te laten betalen? Het is ook mogelijk om premies en belastingen te verhogen, maar dat maakt werken minder aantrekkelijk en doet een groot beroep op de solidariteit. Hoe deze keuzes ook uitvallen, makkelijke uitwegen zijn er niet, benadrukken de auteurs.
Download CPB Policy Brief 2011/11 'Trends in Gezondheid en Zorg', alsmede het onderliggende CPB Achtergronddocument 'Omgevingsscenario's voor gezondheid en zorg'.
Lees ook het bijbehorende persbericht, en het CPB Achtergronddocumenten:
De zorglasten voor een gezin met modaal inkomen nemen toe, zowel door vergrijzing als door grotere zorgconsumptie per persoon. De toekomstige ontwikkeling in gezondheid en zorg roept de vraag op of wij bereid zijn om voor een nog betere gezondheid te betalen. En zo ja, hoe wij dat gaan doen. De groei van de collectieve uitgaven aan zorg doet een steeds groter beroep op de solidariteit tussen arm en rijk en tussen jong en oud. De prijs van deze solidariteit leidt voor de politiek tot een buitengewoon complex dilemma. Geven wij de solidariteit op door toegang tot zorg te beperken of de patiënt meer zelf te laten betalen, waardoor ongelijkheid in toegang en behandeling ontstaat? Een arm collectief systeem leidt vaak tot een systeem voor de armen, waarin jongeren en rijken zichzelf gaan (bij)verzekeren of uitstappen. Of houden wij de herverdeling in stand, waardoor een nog groter beroep wordt gedaan op solidariteit? Hier bestaat het gevaar dat de collectief gefinancierde zorg onbetaalbaar wordt, waarbij de helft van het inkomen van een modaal gezin aan zorg besteed moet worden.
Downloads
