25 augustus 2016

Wat is het effect van sociale plannen op werkloosheidsduur en baankwaliteit?

Werkzoekende met sociaal plan vindt baan, maar met lager loon

Persbericht

Een sociaal plan helpt werknemers bij hun zoektocht naar een nieuwe baan, maar zij verdienen wel vaak minder in hun volgende baan. Door de ontslagvergoeding in het sociale plan kiezen sommigen ervoor minder uren te werken, waardoor zij minder loon ontvangen. Ook zoekt niet iedereen die een ontslagvergoeding ontvangt, gelijk een nieuwe baan, soms nemen mensen meer tijd om een geschikte baan te zoeken. Diegenen die niet gelijk nieuw werk hebben, zijn mogelijk daarom ook gemiddeld langer werkloos dan mensen die worden ontslagen na een faillissement.

Lees het hele persbericht

Dat concludeert CPB-onderzoeker Wiljan van den Berge in het vandaag gepubliceerde onderzoek ‘Wat is het effect van sociale plannen op werkloosheidsduur en baankwaliteit?’ (Engelstalig).

Een sociaal plan wordt ingezet om het verlies van een baan bij massaontslag te verzachten. De begeleiding bij het zoeken naar nieuw werk begint vaak al voordat diegene zijn of haar baan verliest. Dit kan verklaren waarom mensen met een sociaal plan vaker gelijk ander werk vinden dan mensen die door een faillissement hun baan verliezen en geen recht hebben op een sociaal plan.

In het onderzoek zijn mensen die ontslagen zijn in een massaontslag, vergeleken met mensen die ontslagen zijn na een faillissement. Deze groepen zijn vergelijkbaar, omdat beide groepen hun baan verliezen door externe factoren waarop zij geen invloed hebben. Het verschil tussen beide groepen is dat mensen die hun baan verliezen door een faillissement, niet kunnen deelnemen aan een sociaal plan, terwijl dat bij een massaontslag wel zo is.

Toon minder

Een ontslagvergoeding is een vergoeding voor het verlies van (bedrijfsspecifiek) menselijk kapitaal en helpt bij het opvangen van het inkomensverlies. Hulp bij het zoeken naar een nieuwe baan zou de werkloosheidsduur moeten verkorten om een passende baan te vinden. De ontslagvergoeding en de hulp bij het zoeken van een baan kunnen echter met elkaar conflicteren wanneer mensen vanwege hun ontslagvergoeding het zoeken naar een nieuwe baan uitstellen.

In deze paper wordt het effect van sociale plannen op de werkloosheidsduur en de baankwaliteit na een massaontslag onderzocht. Hiervoor worden mensen die ontslagen zijn in een massaontslag, vergeleken met mensen die ontslagen zijn bij een faillissement. Deze groepen zijn vergelijkbaar, omdat beide groepen hun baan verliezen door een exogene schok waarop ze zelf geen invloed hebben. Het verschil tussen beide groepen is dat mensen die hun baan verliezen door een faillissement, niet kunnen deelnemen aan een sociaal plan, terwijl dat in het geval van een massaontslag wel zo is. Voor de periode 2003 – 2007 zijn gegevens over relatief grote sociale plannen gekoppeld aan administratieve microdata over mensen die hun baan zijn verloren bij een massaontslag en een faillissement.

Er zijn drie hoofdbevindingen. Ten eerste hangen sociale plannen positief samen met de kans om een baan-naar-baantransitie te maken. Mensen die een sociaal plan krijgen aangeboden, vermijden vaker een periode van werkloosheid dan mensen die zijn ontslagen als gevolg van een faillissement. Ten tweede is de werkloosheidsduur van mensen met een sociaal plan die geen aansluitende baan vinden, langer dan van mensen die hun baan verliezen door een faillissement. Ten derde is het maandelijkse loon in de nieuwe baan van mensen met een sociaal plan lager. Deze laatste bevinding kan het gevolg zijn van een inkomenseffect van de ontslagvergoeding. Vanwege het ontvangen van een ontslagvergoeding gaan mensen mogelijk minder uren werken, waardoor het maandelijkse loon naar beneden gaat. Het hoeft dus niet te betekenen dat het uurloon ook lager is, maar dat is met de huidige gegevens niet te bepalen.