Verzekeren tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid
Verzekeraars maken verwachting van betere preventie en re-integratie nog niet waar
Private verzekeraars zouden een sterke prikkel hebben om werkgevers te bewegen tot schadelastbeperking, oftewel: minder ziekte en arbeidsongeschiktheid, onder andere door betere preventie. Ook de verwachte integratie van de markten voor verzekering van de loondoorbetaling bij ziekte en de Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) is tot nu toe niet tot stand gekomen. Dat concluderen onderzoekers Rob Euwals, Krista Hoekstra en Johannes Hers in de vandaag gepubliceerde CPB Policy Brief 2015/15 'Verzekeren tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid'.
Investeringen in preventie en re-integratie zijn vooral lonend voor een partij die de gehele financiële verplichting draagt voor de twaalf jaar waarvoor een werkgever verantwoordelijk kan zijn voor een zieke werknemer. Werkgevers moeten voor de eerste twee jaar loondoorbetaling bij ziekte kiezen tussen het risico zelf dragen of zich privaat verzekeren. Voor de daaropvolgende tien jaar WGA moeten werkgevers kiezen tussen publiek verzekeren bij het UWV en het zogenaamde ‘eigenrisicodragerschap’, meestal in combinatie met privaat verzekeren. Verzekeraars hebben tot nu toe tegen de verwachting in de verzekeringsmarkten voor loondoorbetaling bij ziekte en voor de WGA niet geïntegreerd. Daarbij hebben verzekeraars nagelaten hun toegevoegde waarde te demonstreren door werkgevers te bewegen tot betere preventie en re-integratie.
Ondanks deze tekortkomingen constateren de onderzoekers dat het beleid in de afgelopen decennia effectief is geweest in het terugdringen van ziekteverzuim en de instroom in arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. De toegenomen financiële en re-integratieverplichtingen voor werkgevers hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld. Voorstellen die deze verplichtingen geheel of gedeeltelijk terugdraaien, zoals de beperking van loondoorbetaling bij ziekte, leiden tot een hoger ziekteverzuim en groter aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, met op termijn hogere premies en minder werkgelegenheid.
Het hybride stelsel met private en publieke verzekeraars is een middel om lager ziekteverzuim en minder arbeidsongeschiktheid te realiseren, geen doel op zichzelf. Dit ware bij alle wijzigingen in het stelsel goed voor ogen te houden. Als privaat verzekerde bedrijven gedurende langere tijd niet beter presteren dan niet-privaat verzekerde bedrijven, dan vervalt een van de argumenten voor de huidige opzet van de WGA-markt met een publieke verzekeraar en meerdere private verzekeraars.
Verzekeraars laten vooralsnog na om de afzonderlijke verzekeringsmarkten voor de loondoorbetaling bij ziekte en de Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) goed te integreren in hun polisaanbod. Zodoende trekken zij nog steeds niet de financiële verantwoordelijkheid naar zich toe voor de volledige periode waarvoor een werkgever moet zorgen voor preventie en re-integratie.
Het beleid van de afgelopen decennia is effectief geweest in het terugdringen van ziekteverzuim en de instroom in arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. De toegenomen financiële en re-integratieverplichtingen voor werkgevers hebben hierbij een belangrijke rol gespeeld. Voorstellen die deze verplichtingen geheel of gedeeltelijk terugdraaien, leiden tot een hoger ziekteverzuim en een groter aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, met op termijn hogere premies en minder werkgelegenheid.
Toch kan een aantal zaken beter. Nog steeds voeren niet alle bedrijven beleid gericht op het voorkómen van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Privaat verzekerde bedrijven behalen op het vlak van preventie en re-integratie geen betere resultaten dan niet-privaat verzekerde bedrijven. Dit was wel een belangrijk beleidsdoel. Ook de verwachte integratie van de deelmarkten voor verzekering van loondoorbetaling en die van de WGA is niet tot stand gekomen.
Het initiëren en in stand houden van verzekeringsmarkten voor loondoorbetaling bij ziekte en de WGA is geen doel op zich. Ze zijn een middel om verzekering te bieden én preventie en re-integratie te bevorderen. Investeringen in preventie en in re-integratie zijn vooral lonend voor een partij die de financiële verantwoordelijkheid draagt voor de volledige twaalf jaar waarvoor een werkgever verantwoordelijk kan zijn voor een zieke werknemer (twee jaar loondoorbetaling bij ziekte en tien jaar WGA).
Bijna tien jaar na introductie van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) zijn verzekeraars aan zet om hun toegevoegde waarde op deze verzekeringsmarkten te demonstreren. Mocht na enige tijd blijken dat privaat verzekerde bedrijven nog altijd niet beter presteren op preventie en re-integratie dan niet-privaat verzekerde bedrijven, dan vervalt een van de argumenten voor de hybride WGA-markt.
Downloads
Figuur 'De verzekeringsmarkt bij ziekte en arbeidsongeschiktheid in Nederland' 