Stabiliserend begrotingsbeleid

De beste beleidsreactie is afhankelijk van de vraag af of een schok in het bbp permanent of tijdelijk is. Bij een permanente neerwaartse schok is een procyclische reactie het beste antwoord: geleidelijke permanente ombuigingen om de staatschuld in bedwang te houden. Bij een tijdelijke schok is daarentegen een contracyclische reactie het beste antwoord: een tijdelijke extra stimulans voor de economie. Met een simpel macro-economisch model kunnen beide schokken worden onderscheiden; bij een tijdelijke neerwaartse schok loopt de werkloosheid direct fors op, bij een permanente schok gebeurt dat veel minder. Bij opwaartse schokken geldt het omgekeerde. Vaak wordt gezegd dat contracyclisch beleid niet werkt, omdat de beleidsmakers te traag reageren op schokken. Echter, ook als rekening wordt gehouden met de voorbereidingstijd van beleid, blijft een contracyclische reactie op een tijdelijke schok zinvol.

Voor de timing van beleid is de conjunctuur van belang. Het blijkt onverstandig om midden in een recessie om te buigen: juist dan zijn de kosten van ombuigingen het hoogst. Uitstel zorgt dan voor herstel van de economie en kan zelfs bijdragen aan het op orde brengen van de overheidsfinanciën.

Deze analyse laat zien dat het van belang is dat beleidsmakers zich beter bewust zijn van het karakter van schokken: zijn ze permanent of tijdelijk? Voorspellers moeten juist dat onderscheid beter in beeld brengen. En bij tijdelijke neerwaartse schokken moet juist niet omgebogen, maar gestimuleerd worden. Omdat tijdelijke schokken worden gekenmerkt door oplopende werkloosheid kan dit eenvoudig door bij hogere uitgaven voor de WW en de bijstand niet extra om te buigen.

Van deze publicatie is ook een Engelstalige versie beschikbaar, zie de publicatie 'A fiscal Taylor rule'.