Decemberraming 2016: economische vooruitzichten 2017
Begroting in evenwicht bij aanhoudend economisch herstel
Ga direct naar de cijfers. De infographic met de conclusies is onderaan deze webpagina ook als bijlage-bestand (PDF) te downloaden.
De consumptie van huishoudens is de belangrijkste drijvende kracht achter de groei van de Nederlandse economie. Het beschikbaar inkomen van huishoudens neemt toe door de voortgaande groei van de werkgelegenheid in combinatie met een reële loonstijging. De sterke groei van de huizenmarkt vormt daarnaast een extra stimulans voor de consumptie.
De daling van de werkloosheid in 2016 zet zich volgend jaar voort. In 2017 zijn gemiddeld 475 duizend mensen werkloos, 65 duizend minder dan in 2016. De werkgelegenheid neemt volgend jaar toe met 120 duizend personen, na een groei van 100 duizend in 2016. Deze toename is vooral afkomstig van bedrijven in de marktsector; het aantal werknemers in de collectieve sector (zorg en overheid) blijft stabiel.
De koopkracht neemt ook in 2017 toe, met 0,7%, maar minder sterk dan in 2016. De stijging van de contractlonen is weliswaar in beide jaren gelijk, maar de inflatie trekt in 2017 aan. De lastenontwikkeling is volgend jaar minder gunstig voor de koopkracht. De hogere nominale zorgpremie heeft een negatief koopkrachteffect, maar wordt voor lagere inkomens gecompenseerd via de zorgtoeslag.
Volgend jaar is de begroting na jaren van tekorten in evenwicht. De bijstelling ten opzichte van de raming uit september is vooral ingegeven door belastingmeevallers zowel bij de btw, loon- en inkomstenheffing, als bij de vennootschapsbelasting en door gunstige economische vooruitzichten voor komend jaar. De schuldquote daalt voor het eerst sinds 2010 onder de Maastricht-norm van 60% bbp.
Het economisch herstel zet door. De productie per hoofd van de bevolking is eind 2016 terug op het niveau van 2008, na een dubbele dip in 2009 en 2012-2013. Eind 2017 geldt dit ook voor de werkgelegenheid in personen. Een periode van acht à negen jaar voordat de economie terugkeert op het pre-crisisniveau is voor Nederlandse begrippen uitzonderlijk lang, maar komt na een financiële crisis regelmatig voor. De vorige keer dat het herstel in Nederland lang duurde, zij het zonder financiële crisis, was in de jaren tachtig van de vorige eeuw, waarin het bbp na drie jaar en de werkgelegenheid na vijf jaar op het oude niveau terug was. De werkloosheid daalt sterk, maar ligt nog wel boven het langjarig gemiddelde van ruim 5% en zeker boven het lage niveau van 4% in 2008. Naast het herstel van de werkgelegenheid is ook het arbeidsaanbod in de periode 2008-2017 toegenomen.
De consumptie levert, met een groei van 2,1%, de belangrijkste bijdrage aan de economische groei in 2017. Huishoudens passen hun bestedingen geleidelijk aan hun inkomen aan. De inkomensgroei van de afgelopen twee jaar wordt deels volgend jaar uitgegeven, zodat de spaarquote daalt. De positieve ontwikkelingen op de woningmarkt geven een stimulans aan de consumptie, zowel vanuit de uitgaven die gepaard gaan met inrichting en verhuizing, als vanuit de positieve vermogensontwikkeling als gevolg van de stijgende huizenprijs. De gunstige ontwikkeling op de huizenmarkt is ook duidelijk zichtbaar in de investeringen in woningen die voor het derde jaar op rij uitbundige groei noteren, ook al is die minder uitbundig dan in de afgelopen twee jaren. Naast consumptie en investeringen in woningen dragen ook de bedrijfsinvesteringen, overheidsbestedingen en uitvoer positief bij aan de economische groei.
Internationaal gezien is er gematigde handelsgroei, lage rente en inflatie en veel onzekerheid. De wereldhandel groeit in 2017 voor het zesde jaar op rij minder hard dan het wereld-bbp. De inflatie in de eurozone trekt iets aan ten opzichte van 2016 en komt uit op 1,0%. De lange rente blijft staan op 0,1%.[1] Beleidsonzekerheid in de Europese Unie en de Verenigde Staten en aanhoudende zwakte van economieën in de eurozone vormen belangrijke risico’s voor de economische groei.
De overheidsbegroting is volgend jaar in evenwicht; na een reeks van begrotingstekorten vanaf 2009. De bijstelling ten opzichte van de MEV-raming is vooral het gevolg van belastingmeevallers en gunstige economische vooruitzichten voor komend jaar. De mediane statische koopkracht verbetert in 2017 met 0,7%.
Downloads
Data van de opgenomen figuren